Στο παρελθόν, τα προϊόντα χωρίς γλουτένη ήταν δυσεύρετα και περιορίζονταν μόνο στα καταστήματα υγιεινής διατροφής, πλέον όμως είναι διαθέσιμα παντού. Σε όλους τους διαδρόμους των σούπερ μάρκετ υπάρχουν προϊόντα με την ένδειξη “χωρίς γλουτένη”, ενώ και πολλά εστιατόρια προσφέρουν επιλογές χωρίς γλουτένη.

Για τους ανθρώπους με δυσανεξία στη γλουτένη, αυτή η εξέλιξη είναι υπέροχη. Αλλά τελευταία, η δίαιτα χωρίς γλουτένη έχει γίνει μόδα και ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι την υιοθετούν, χωρίς να έχουν δυσανεξία και χωρίς στην πραγματικότητα να ξέρουν τι είναι η γλουτένη και η κοιλιοκάκη.

Πώς η γλουτένη προκαλεί πρόβλημα;

Η γλουτένη είναι η πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, τη σίκαλη και το κριθάρι. Τα άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη, την ασθένεια που ονομάζεται κοιλιοκάκη, δεν μπορούν να ανεχθούν τη γλουτένη, ούτε καν σε μικρές ποσότητες. Η ασθένεια είναι πλέον πέντε φορές πιο κοινή από ό, τι πριν από 50 χρόνια. Περίπου το 1 % του πληθυσμού, πάσχει από κοιλιοκάκη, αν και οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν. Μόλις 50 mg γλουτένης – περίπου η ποσότητα που υπάρχει σε ένα μικρό κρουτόν – είναι αρκετά για να προκαλέσουν προβλήματα στα άτομα με κοιλιοκάκη. Στα άτομα με κοιλιοκάκη, η γλουτένη προκαλεί μια ανοσοαπόκριση που καταστρέφει την επένδυση του λεπτού εντέρου, επηρεάζοντας έτσι την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τα τρόφιμα, και προκαλώντας μια σειρά συμπτωμάτων που οδηγούν σε πολλά άλλα προβλήματα.

Μια παρόμοια κατάσταση που ονομάζεται ευαισθησία στη γλουτένη ή ευαισθησία στη γλουτένη που δεν οφείλεται στην κοιλιοκάκη, μπορεί να δημιουργήσει συμπτώματα παρόμοια με την κοιλιοκάκη, αλλά χωρίς την εντερική βλάβη.

Η διάγνωση της κοιλιοκάκης, μέχρι πριν από λίγα χρόνια γινόταν με μια διαδικασία αποκλεισμού τροφών. Σήμερα μπορεί να διαγνωστεί με εξέταση αίματος που ανιχνεύει την παρουσία αντισωμάτων κατά μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται ιστική τρανσγλουταμινάση. Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με βιοψία του εντέρου.

Ακολουθώντας μια δίαιτα χωρίς γλουτένη

Η αποφυγή της γλουτένης σημαίνει πολλά περισσότερα από τον αποκλεισμό του ψωμιού, των δημητριακών, των ζυμαρικών, της πίτσας και της μπύρας. Η γλουτένη κρύβεται σε πολλά άλλα προϊόντα, όπως στα κατεψυγμένα λαχανικά, τις σάλτσες, σε μερικά τρόφιμα που παρασκευάζονται με “φυσικά αρώματα”, στα συμπληρώματα βιταμινών και ανόργανων συστατικών, σε μερικά φάρμακα και ακόμη και στις οδοντόκρεμες. Αυτό κάνει την υιοθέτηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη εξαιρετικά δύσκολη.

Στην πραγματικότητα, μια δίαιτα χωρίς γλουτένη, μπορεί να ωφελήσει μόνο τα άτομα τα οποία πάσχουν από δυσανεξία στη γλουτένη (κοιλιοκάκη), ενώ δεν επιφέρει κανένα όφελος για όλους τους υπόλοιπους.

Εάν είστε αποφασισμένοι να αποκλείσετε τη γλουτένη από τη διατροφή σας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι αυτό, μπορεί να σας προκαλέσει ορισμένες διατροφικές ανεπάρκειες, καθώς τα εμπλουτισμένα ψωμιά και τα δημητριακά αποτελούν μια σημαντική πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β. Αν και τα ψωμιά που παρασκευάζονται από άσπρο ρύζι, ταπιόκα και άλλα άλευρα χωρίς γλουτένη γίνονται όλο και πιο διαδεδομένα, γενικά δεν είναι ενισχυμένα με βιταμίνες. Αυτό αποτελεί πρόβλημα για όλους, αλλά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τις γυναίκες που είναι ή μπορεί να μείνουν έγκυες. Χρειάζονται την βιταμίνη Β9, πιο γνωστή ως φολικό ή φυλικό οξύ, για την πρόληψη των γενετικών ανωμαλιών. Για τον λόγο αυτό, η λήψη συμπληρωμάτων πολυβιταμινών και μετάλλων χωρίς γλουτένη, είναι μια καλή ιδέα για όσους ακολουθούν μια δίαιτα χωρίς γλουτένη.

Τα προϊόντα ολικής άλεσης είναι επίσης μια σημαντική πηγή διαιτητικών ινών, τις οποίες χρειάζεται το έντερο για να λειτουργεί σωστά. Η μέση διατροφή στον δυτικό κόσμο είναι ανεπαρκής σε φυτικές ίνες. Η απομάκρυνση των προϊόντων ολικής άλεσης, χειροτερεύει το πρόβλημα αυτό ακόμα περισσότερο. Για αυτό, είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να λάβετε τις διαιτητικές ίνες που χρειάζεστε από άλλα δημητριακά, όπως το καστανό ρύζι και η κινόα ή από φρούτα, λαχανικά και όσπρια.

Αν νομίζετε ότι μπορεί να έχετε κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, είναι καλύτερο να επισκεφθείτε έναν γιατρό προτού να αποκλείσετε τη γλουτένη από τη διατροφή σας. Εάν όμως, έχετε προβεί σε αποκλεισμό της γλουτένης από τη διατροφή σας για κάποιο σύντομο χρονικό διάστημα, καλό είναι να γνωρίζετε ότι καθίσταται δύσκολο να διαπιστωθεί εάν έχετε κοιλιοκάκη, ευαισθησία στη γλουτένη ή τίποτα από τα δύο.

Ωστόσο, είτε αποφασίσετε να αποκλείσετε την γλουτένη από τη διατροφή σας, είτε όχι, είναι σωστό να γίνει με την καθοδήγηση διατροφολόγου, ώστε να γίνει με ισορροπημένο τρόπο και να αποφευχθούν οι διάφορες ελλείψεις που μπορεί να προκύψουν.