Ο εγκέφαλός είναι ένα υπέροχο, εύπλαστο όργανο, ένας θησαυρός που μπορείτε να τον περιποιηθείτε και να τον διαμορφώσετε όπως εσείς θέλετε, από τη στιγμή της γέννησής μέχρι τα βαθιά γεράματα, όπως επιβεβαιώνουν νέες έρευνες. O εγκέφαλος μπορεί να προσφέρει μια ζωή ευτυχίας, διανοητικής δύναμης και επιτευγμάτων, αφού η σύγχρονη αντίληψη για τον εγκέφαλο είναι ότι πρόκειται για ένα όργανο που αναπτύσσεται, μεταβάλλεται και διαμορφώνεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες και ιδιαίτερα από τα θρεπτικά συστατικά, τις βιταμίνες και τα διατροφικά συμπληρώματα με τα οποία τροφοδοτείτε κάθε μέρα.

Ρίχνοντας μια ματιά στη διατροφή μας θα διαπιστώσουμε ότι ουσιαστικά κάνουμε ότι είναι δυνατόν προκειμένου να καταστρέψουμε τον εγκέφαλό μας. Καταναλώνουμε τα λάθος λιπαρά, που αποτελούν εγγύηση διατάραξης της φυσιολογικής λειτουργίας των κυττάρων του εγκεφάλου μας, η οποία μπορεί να καταλήξει ακόμη και στο θάνατο των νευρώνων. Καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, τροφοδοτώντας τον εγκέφαλό μας με άχρηστη περίσσεια γλυκόζης πολύ περισσότερη από όση χρειάζονται τα κύτταρα του εγκεφάλου μας για να τραφούν και να αποκτήσουν ενέργεια, η οποία στη συνέχεια αντιδρά με τις ελεύθερες ρίζες για να κάψει κυριολεκτικά τα εγκεφαλικά μας κύτταρα μέχρι θανάτου. Προσλαμβάνουμε τόσο πολλές θερμίδες και ασκούμαστε τόσο λίγο, ώστε ο μισός πληθυσμός της Αμερικής σήμερα θεωρείται παχύσαρκος. Αυτή η υπερφόρτωση με άχρηστες θερμίδες έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση ελεύθερων ριζών και τη συνεπαγόμενη αύξηση της επιβλαβούς δραστηριότητάς τους στον εγκέφαλο, καταδικάζοντας τα εγκεφαλικά κύτταρα σε δυσλειτουργία και θάνατο. Έχουμε μετατρέψει τους εγκεφάλους μας σε πεδίο ανεξέλεγκτης δραστηριότητας των καταστροφικών ελεύθερων ριζών. Αποφεύγουμε τη φυσική άσκηση, που θέτει σε εγρήγορση τον εγκέφαλο. Από το διαιτολόγιό μας παραλείπουμε τα φρούτα και τα λαχανικά που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, τα οποία θα μπορούσαν να σώσουν τα κύτταρα του εγκεφάλου μας από τη δυσλειτουργία και την καταστροφή. Με την ανεπαρκή διατροφή μας στερούμε τον οργανισμό μας από πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, όπως είναι οι βιταμίνες Β και η βιταμίνη Ε, που είναι απαραίτητες για την καλή διανοητική λειτουργία. Και σαν να μη φτάνουν όλα αυτά, προκαλούμε ήπιες και σοβαρότερες βλάβες στον εγκέφαλό μας με την απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων, την οποία θα μπορούσαμε να έχουμε αποφύγει, την υψηλή αρτηριακή πίεση, την αντίσταση στην ινσουλίνη και τα υψηλά επίπεδα της ομοκυστεϊνης. Στερούμε από τα παιδιά μας τροφές που είναι απαραίτητες και ουσιαστικές για τη σωστή ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου τους. Έτσι στερούμε από τον εγκέφαλό μας και αυτόν των παιδιών μας την οξύνοια και την ευστροφία του πνεύματος, που διεγείρει την ανάπτυξη και την ενδοεπικοινωνία των κυττάρων του. Οι πληροφορίες που δίνονται εδώ είναι αρκετές ώστε να επιστήσουν την προσοχή όλων στις σωστές τροφές και στα συμπληρώματα των βιταμινών που επηρεάζουν σημαντικά την καλή υγεία και λειτουργία του πιο πολύτιμου οργάνου του σώματός μας, του θαυμαστού ανθρώπινου εγκεφάλου. Όλα αυτά τα στοιχεία νομίζω ότι μας παροτρύνουν να δούμε τον εγκέφαλό μας από άλλη οπτική γωνία και να τον αντιμετωπίσουμε με περισσότερο σεβασμό και αισιοδοξία, γνωρίζοντας ότι η δύναμη και το πεπρωμένο του βρίσκεται κυριολεκτικά στα χέρια μας. Με βάση, λοιπόν, εκτεταμένες έρευνες σας παρουσιάζω εννιά ζωτικής σημασίας μέτρα τα οποία μπορείτε να λάβετε προκειμένου να διατηρήσετε και να εμπλουτίσετε τη λειτουργία και την υγεία του εγκεφάλου σας.

1. Η σημασία της λήψης βιταμινών

  Οι βιταμίνες και τα μέταλλα μπορούν να διατηρήσουν και να βελτιώσουν τη διανοητική λειτουργία και τη συναισθηματική κατάσταση, πιθανότατα σε όλες τις ηλικίες. Όπως υποστηρίζει ο Δρ Ντέιβιντ Μπέντον, κορυφαίος Βρετανός ερευνητής, το 50% των παιδιών που βρίσκονται σε σχολική ηλικία θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους σε δοκιμασίες δείκτη νοημοσύνης λαμβάνοντας πολυβιταμίνες. Από το διαιτολόγιο πολλών εφήβων και ενηλίκων απουσιάζουν βασικές βιταμίνες και μέταλλα ζωτικής σημασίας για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου, όπως είναι το φολικό οξύ και το σελήνιο. Μια πολυβιταμίνη μπορεί να αναπληρώσει τις ελλείψεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η µη βέλτιστη λειτουργία του εγκεφάλου που οφείλεται σε τέτοιου είδους ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών περνά συνήθως απαρατήρητη και συχνά θεωρείται αναμενόμενη και δεδομένη. Επίσης, η ανεπάρκεια βιταμινών και μετάλλων δεν είναι πάντα δυνατό να εντοπιστεί μέσα από τις αιματολογικές εξετάσεις. Ο συνδυασμός των βιταμινών και των μετάλλων που περιέχονται στις πολυβιταμίνες μπορεί να συμβάλει τόσο στην αποκατάσταση της βέλτιστης διανοητικής λειτουργίας, όσο και στη βελτίωση της ψυχικής διάθεσης. Μία πολυβιταμίνη είναι απολύτως απαραίτητη στους ηλικιωμένους ανθρώπους που έχουν αυξημένες ανάγκες για θρεπτικά συστατικά, προκειμένου να συντηρήσουν τον ηλικιωμένο εγκέφαλό τους. Μελέτες δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι που λαμβάνουν μια ευρεία ποικιλία βιταμινών και μετάλλων, ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτό συμβαίνει για αρκετά χρόνια, έχουν καλύτερη γνωσιακή λειτουργία και αισθάνονται καλύτερα καθώς μεγαλώνουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι βιταμίνες Β είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της καλής υγείας των ηλικιωμένων εγκεφάλων και την πρόληψη της άνοιας και της κατάθλιψης στη γεροντική ηλικία.

2. Η σημασία της λήψης αντιοξειδωτικών βιταμινών

Συνήθως η λήψη μόλις ενός δισκίου πολυβιταμίνης δεν είναι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού σας. Οι περισσότερες πολυβιταμίνες δεν περιέχουν σε αρκετά υψηλές ποσότητες ισχυρές αντιοξειδωτικές βιταμίνες με προστατευτική δράση για τον εγκέφαλο, όπως είναι, για παράδειγμα, η βιταμίνη Ε και η βιταμίνη C, πολύ περισσότερο δε του σημαντικού α-λιπολεϊκού οξέος και του συνενζύμου QlO. Σε ορισμένες μελέτες, τα άτομα που λάμβαναν μόνο πολυβιταμίνες επέδειξαν μείωση της γνωσιακής λειτουργίας καθώς μεγάλωσαν, ενώ εκείνα που λάμβαναν υψηλές δόσεις μεμονωμένων αντιοξειδωτικών, όπως είναι η βιταμίνη Ε, δεν παρουσίασαν την ίδια αρνητική εξέλιξη. Όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη, ούτε ένα από τα ηλικιωμένα άτομα που λάμβαναν ξεχωριστά δισκία βιταμίνης Ε ή βιταμίνης C δεν ανέπτυξε τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Τέσσερα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα είναι εντελώς απαραίτητα: Η βιταμίνη Ε, η βιταμίνη C, το α-λιποϊκό οξύ και το συνένζυμο QlO, όπως αναφέρει ο Δρ Λέστερ Πάκερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, ο οποίος θεωρείται αυθεντία στα αντιοξειδωτικά. Επίσης συστήνει τη λήψη gingko biloba και πυκνογενόλης (Pycnogenol TM) ως πανίσχυρες ουσίες με προστατευτική δράση για τον εγκέφαλο. Είναι πολύ πιο έξυπνο να λαμβάνετε διάφορες αντιοξειδωτικές ουσίες παρά μόνο μία, διότι, όπως αναφέρει ο Δρ Πάκερ, δε δρουν μεμονωμένα, αλλά οι προστατευτικές τους ιδιότητες είναι πολύ πιο ισχυρές όταν δρουν συνεργικά. Στο σημείο αυτό θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, μήπως θα έπρεπε και τα παιδιά να λαμβάνουν αντιοξειδωτικά πέρα από τη συνήθη ημερήσια δόση πολυβιταμίνης; Ο Δρ Πάκερ απαντά πως ναι. Και μάλιστα συστήνει για τα παιδιά τη χορήγηση του μισού της δόσης των αντιοξειδωτικών που λαμβάνουν οι ενήλικες. Άλλωστε όσο νωρίτερα αρχίσει ο εγκέφαλος να λαμβάνει αντιοξειδωτικά, τόσο λιγότερες προβλέπεται να είναι οι αναμενόμενες βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες με το πέρασμα των χρόνων, οι οποίες στη γεροντική ηλικία εκδηλώνονται ως απώλεια μνήμης, άνοια ή ακόμη και ως νόσος του Αλτσχάιμερ. Τα αντιοξειδωτικά είναι επίσης δυνατό να αποσοβήσουν τον κίνδυνο των χρόνιων παθήσεων, όπως είναι ο διαβήτης, η σταδιακή απόφραξη των αρτηριών και η υψηλή αρτηριακή πίεση, που αποτελούν παράγοντες οι οποίοι με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στον εγκέφαλο.

3. Η σημασία της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά

Μην παραλείπετε να καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά πλούσια σε διάφορες αντιοξειδωτικές ενώσεις, ορισμένες από τις οποίες ενδεχομένως δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί. Νέα πειράματα που πραγματοποιήθηκαν σε πειραματόζωα στο Tufts University μας δίνουν μια ιδέα από την πανίσχυρη επίδραση των τροφών που είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά στον εγκέφαλο. ‘Όταν στα πειραματόζωα χορηγήθηκαν φρούτα και λαχανικά πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως είναι τα θαμνόμουρα, τα φραγκοστάφυλα, το σπανάκι και οι φράουλες, παρατηρήθηκε επιβράδυνση της φθίνουσας πορείας της υγείας του εγκεφάλου τους, αναζωογόνηση των διανοητικών λειτουργιών, ακόμη και ανάκληση της μνήμης και των μαθησιακών απωλειών σε ηλικιωμένα πειραματόζωα. Δεν είναι δύσκολο να προσλάβουμε ισχυρές δόσεις αντιοξειδωτικών καταναλώνοντας μέτριες ποσότητες φρούτων και λαχανικών. Μόλις τρία δαμάσκηνα, ένα φλιτζάνι ανάμικτα θαμνόμουρα και φράουλες και μισό φλιτζάνι βρασμένο σπανάκι είναι αρκετά για να σας προμηθεύσουν με πολύ περισσότερα αντιοξειδωτικά απ΄όσα προβλέπονται στις υψηλότερες ημερήσιες δόσεις αντιοξειδωτικών που συνιστούν οι υγειονομικές αρχές.

4. Γιατί πρέπει να αποφεύγουμε τα κακά λίπη

Μπορείτε να καταστρέψετε τον απόλυτα υγιή εγκέφαλο και να διαλύσετε όλα τα συστήματα επικοινωνίας που διαθέτει τροφοδοτώντας τον με τον κακό τύπο λίπους σε οποιαδήποτε ηλικία από τη στιγμή της γέννησής σας, στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, της εφηβείας, της μέσης ηλικίας και της γεροντικής ηλικίας. Ο εγκέφαλός σας δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά όταν τον τροφοδοτείτε με το λάθος τύπο λίπους. Δυστυχώς, λίγοι συνειδητοποιούν πόσο σημαντικά είναι τα λιπαρά οξέα στο μοριακό επίπεδο των κυττάρων του εγκεφάλου σε ότι αφορά την επίτευξη της σαφούς και ταχείας μετάδοσης των μηνυμάτων και στην παραγωγή ενέργειας που διατηρεί τα κύτταρα ζωντανά και υγιή. Ίσως το πιο επικίνδυνο από όλα τα είδη λίπους για τον εγκέφαλο είναι το κορεσμένο ζωικό λίπος το οποίο συναντάται σε αφθονία στα φαγητά των ταχυφαγείων, όπως είναι τα χάμπουργκερ και τα milkshake. Έρευνα έδειξε ότι το ζωικό λίπος διαστρεβλώνει τη φυσιολογική διαμόρφωση των μεμβρανών των νευρικών κυττάρων, εμποδίζει την ανάπτυξη των συνάψεων (των κόμβων επικοινωνίας) και διαταράσσει τη βιοχημεία των νευροδιαβιβαστών, που μεταφέρουν τα μηνύματα στον εγκέφαλο. Αυτού του είδους το λίπος έχει την τάση να προάγει την «αντίσταση στην ινσουλίνη», όχι μόνο σε μεγαλύτερες αλλά και σε νεαρές ηλικίες, η οποία οδηγεί σε διατάραξη του μεταβολισμού της ινσουλίνης και της γλυκόζης του αίματος, στην οποία βασίζεται ο εγκέφαλος για να πάρει την ενέργεια που του είναι απαραίτητη προκειμένου να λειτουργήσει φυσιολογικά. Επίσης καταστροφικό για τα κύτταρα είναι οι μεγάλες ποσότητες πολυακόρεστων φυτικών ελαίων, όπως είναι το αραβοσιτέλαιο (ή καλαμποκέλαιο) που είναι πλούσιο σε ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι δυνατό να προκαλέσουν χρόνιες φλεγμονές στους ιστούς του εγκεφάλου, που θεωρείται ότι τελικά οδηγούν στη δημιουργία εγκεφαλικών βλαβών, εγκεφαλικών επεισοδίων και στην ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ. Η κατανάλωση τράνς λιπαρών οξέων που περιέχονται σε αφθονία στις τυποποιημένες τροφές, όπως, για παράδειγμα, στις περισσότερες μαργαρίνες, στα ντόνατς και στις τηγανητές πατάτες των ταχυφαγείων, μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία, οι οποίες είναι καταστροφικές για την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο.

5. Η σημασία της λήψης ωµέγα-3 λιπαρά

Το είδος του λίπους που χρειάζεται περισσότερο ο εγκέφαλός είναι τα ωμέγα-3 λιπαρά. Είναι το εξελικτικό υλικό από το οποίο διαμορφώθηκε ο εγκέφαλός και χωρίς αυτό τα εγκεφαλικά κύτταρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν σε βέλτιστο επίπεδο. Οι εγκέφαλοι που βρίσκονται ακόμη σε διάφορα στάδια ανάπτυξης είτε στη μήτρα, είτε στη διάρκεια της βρεφικής, αλλά και της παιδικής ηλικίας έχουν ιδιαίτερη ανάγκη από ωμέγα-3 λιπαρά οξέα για να κατασκευάσουν την καλύτερη νευρωνική αρχιτεκτονική δομή και τα απαραίτητα και πολύπλοκα βιοχημικά συστήματα επικοινωνίας. Αν δε λάβει κάποιος αρκετά ωμέγα-3 λιπαρά οξέα στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης, μπορεί να έχει επιπτώσεις στο δείκτη νοημοσύνης του αργότερα στη ζωή του. Όμως ούτε και οι ενήλικοι εγκέφαλοι μπορούν να επιτύχουν το ζενίθ του γνωσιακού δυναμικού τους αν δε λάβουν αρκετά ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Αυτό το είδος λίπους είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των δενδριτών και των συνάψεων, δηλαδή των μηχανισμών των νευρώνων που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά και την επεξεργασία των μηνυμάτων σε όλο τον εγκέφαλο. ‘Ένα κλάσμα του ιχθυελαίου που αποκαλείται DHA έχει αποδειχτεί ότι ενισχύει και αυξάνει την πνευματική δύναμη του εγκεφάλου, τη μνήμη και τις μαθησιακές ικανότητες, ενώ είναι επίσης δυνατό σε πολλές περιπτώσεις να αποτρέψει και ενδεχομένως ακόμη και να θεραπεύσει τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Τα ωμέγα-3 λιπαρά είναι επίσης αυτά που υπαγορεύουν στον εγκέφαλο να αισθάνεται ευεξία. Βελτιώνουν την ψυχική διάθεση και τη συναισθηματική κατάσταση, αποτρέποντας και ανακουφίζοντας από τη σοβαρή κατάθλιψη. Συμβάλλουν επίσης στην αποτροπή των βλαβών του εγκεφάλου που προκαλούνται από τον αλκοολισμό και είναι δυνατό να προλάβουν ή ακόμη και να θεραπεύσουν σε ορισμένες περιπτώσεις τη σχιζοφρένεια. Τα παιδιά και οι ενήλικες με διαταραχή ελλειμματικής προσήλωσης και δυσλεξία είναι πιθανό να υποφέρουν από ανεπάρκεια ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, η οποία όταν διορθωθεί, μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη λειτουργία του εγκεφάλου. Η κατανάλωση λιπαρών ψαριών περίπου δύο φορές την εβδομάδα ή 30 έως 60 γραμμάρια ημερησίως είναι αρκετή για να κρατήσει τα εγκεφαλικά κύτταρα ικανοποιημένα και χαρούμενα. Αν δεν είστε λάτρης των θαλασσινών, η εναλλακτική λύση είναι η λήψη ανάλατων και ωμών ξηρών καρπών και η λήψη ιχθυελαίου και ιδιαίτερα συμπληρωμάτων τύπου DΗΑ.

6. H σημασία της λήψης συμπληρωμάτων που προστατεύουν και αναζωογονούν τον εγκέφαλο

Καθώς μεγαλώνετε, ο εγκέφαλός σας μπορεί να χρειαστεί κάποια τόνωση για να αντιμετωπίσει τη μικρή εξασθένιση της μνημονικής λειτουργίας, η οποία οφείλεται συνήθως στη μείωση της δραστηριότητας των νευροδιαβιβαστών ή σε βλάβες που έχουν προκληθεί στους νευρώνες εξαιτίας κάποιας νόσου ή των συχνών επιθέσεων που δέχονται από τις ελεύθερες ρίζες. Ορισμένα συμπληρώματα που μπορεί να προμηθευτεί κάποιος δίχως να απαιτείται συνταγή γιατρού είναι δυνατό να συμβάλουν στην αναζωογόνηση της δραστηριότητας των εγκεφαλικών κυττάρων. Ένα από τα πιο γνωστά και ευρέως διαδεδομένα τονωτικά είναι το ginkgo biloba, το οποίο λαμβάνουν πολλοί διακεκριμένοι ερευνητές προκειμένου να προσπαθήσουν να αποτρέψουν την απώλεια της μνήμης που επέρχεται με το γήρας. Άλλο ένα συμπλήρωμα που χρησιμοποιείται ευρέως είναι η φωσφατιδυλοσερίνη ή PS που θεωρείται ότι διεγείρει την παραγωγή του νευροδιαβιβαστή της μνήμης ακετυλοχολίνη, η οποία μπορεί να φθίνει καθώς μεγαλώνετε. Αυτά τα δύο συμπληρώματα ίσως αξίζει να τα δοκιμάσει κάποιος, ως μέτρο πρόληψης και υπέρβασης των προβλημάτων της βραχύχρονης μνήμης, τα οποία είναι συνήθη στη φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης, όπως αναφέρουν ερευνητές του εγκεφάλου. Μπορεί να είναι αποτελεσματικά, ή να μην έχουν κανένα αποτέλεσμα, ανάλογα με τη φύση του προβλήματος και τη βιοχημική ιδιαιτερότητα του καθενός. Το μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των συμπληρωμάτων είναι ότι αντίθετα με τα πολύ δραστικά φάρμακα, τα οποία έχουν σοβαρές παρενέργειες, δεν έχουν καμία ή έχουν πολύ ήπιες παρενέργειες. Παρ΄ όλα αυτά, αν είστε στο στάδιο της θεραπείας κάποιας νόσου ή λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν αρχίσετε να λαμβάνετε τέτοιου είδους συμπληρώματα, ιδιαίτερα μάλιστα για να αποκλείσετε τυχόν επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις.

7. Προσοχή στη ζάχαρη και στα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σας

Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας ζάχαρης και ορισμένων άλλων υδατανθράκων δεν είναι καλή ιδέα για τον εγκέφαλο σε οποιαδήποτε ηλικία. Η υψηλή συγκέντρωση σακχάρου στο αίμα είναι δυνατό να ευνοήσει την «αντίσταση στην ινσουλίνη», εκτοξεύοντας τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα (δηλαδή της γλυκόζης) στα ύψη και προκαλώντας μόνιμες βλάβες στα εγκεφαλικά κύτταρα, που οδηγούν στη δυσλειτουργία και τελικά στο θάνατό τους. Ωστόσο, εφόσον ο εγκέφαλος λειτουργεί με ενέργεια που λαμβάνει κυρίως από τους υδατάνθρακες, είναι σημαντικό να υπάρχουν τα σωστά ποσά σακχάρου στο αίμα προκειμένου να είναι διαθέσιμα στον εγκέφαλο ανά πάσα στιγμή, για την προαγωγή της μνήμης, της μάθησης και άλλων γνωσιακών λειτουργιών. Οι καλύτεροι υδατάνθρακες για έναν εγκέφαλο που θέλει να λειτουργεί βέλτιστα είναι εκείνοι που αφομοιώνονται με βραδύ ρυθμό.

8. Περιορίστε την πρόσληψη θερμίδων χάστε βάρος

Το να είναι κάποιος υπέρβαρος δεν είναι καλό για τον εγκέφαλό του. Η παχυσαρκία μπορεί να ευνοήσει την εκδήλωση «αντίστασης στην ινσουλίνη», υψηλής αρτηριακής πίεσης και πιθανόν του διαβήτη που οδηγεί σε εξασθένιση της μνήμης, επιταχυνόμενη γήρανση και βλάβες στα κύτταρα του εγκεφάλου. Ένας σίγουρος τρόπος για να επιβραδύνετε τη διαδικασία της γήρανσης και να σώσετε τον εγκέφαλό σας, καθώς και άλλα όργανα του σώματός σας από την αύξηση και τη συσσώρευση των βλαβών που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες, είναι να περιορίσετε τον αριθμό προσλαμβανόμενων θερμίδων.

9. Φροντίστε την καλή υγεία του εαυτού σας

Μια πιο ήρεμη προσέγγιση των πραγμάτων και μια πιο χαλαρή στάση ζωής μπορεί να μειώσει το χρόνιο διανοητικό στρες που κατακλύζει τον εγκέφαλό σας με αδρεναλίνη και άλλες χημικές ενώσεις που απελευθερώνονται από το στρες και μπορεί να επιφέρουν βλάβες στους νευρώνες. Έρευνα έχει δείξει ότι η φυσική άσκηση βελτιώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και διεγείρει τη διανοητική δραστηριότητα σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Η διατήρηση της καλής υγείας των αιμοφόρων αγγείων και η αποτροπή της απόφραξής τους και της δημιουργίας βλαβών είναι ουσιαστική για τη διατήρηση της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου. Αυτό συνεπάγεται τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, της κακής χοληστερόλης και της τοξίνης του αίματος, της ομοκυστεΐνης, παράγοντες που ευνοούν τα εγκεφαλικά και τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Μπορείτε επίσης να διεγείρετε τον εγκέφαλό σας μαθαίνοντας καινούργια πράγματα. Τέτοιου είδους διανοητικές ασκήσεις στην πραγματικότητα προάγουν την ανάπτυξη νέων συνδέσεων μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων που διευρύνουν τη μνήμη και τη μαθησιακή ικανότητα. Το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι ο εγκέφαλός σας είναι ένα όργανο που αναπτύσσεται και μεταβάλλεται διαρκώς. Αναπτύσσεται με την άσκηση, τη διανοητική διέγερση, την εκπαίδευση, τη σωστή διατροφή και τη λήψη συμπληρωμάτων. Δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς ή πολύ αργά για να αποφασίσετε το πεπρωμένο του δικού σας εγκεφάλου.

 

ΠΗΓΗ: Τροφές για δυνατό εγκέφαλο, Jean Carper

 

Η γλυκιά γεύση ήταν πάντα πολύ σημαντική για τους ανθρώπους, αν και συνδέεται με την αύξηση του σωματικού βάρους, με τη φθορά των δοντιών και με προβλήματα υγείας. Τα

γλυκαντικά εισήχθησαν στη βιομηχανία τροφίμων την δεκαετία του 1800. Τα πρόσθετα σάκχαρα ορίζονται ως θερμιδικά γλυκαντικά που προστίθενται στα τρόφιμα ως συστατικά κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας τροφίμων, κατά τη διάρκεια της παρασκευής των τροφίμων ή στα επιτραπέζια ζάχαρα που απαντώνται φυσιολογικά στο γάλα και στα φρούτα.

Βάσει νομοθεσίας στις «γλυκαντικές ύλες» κατατάσσονται:

Οι γλυκαντικές ύλες «όγκου» (bulk sweeteners) ή πολυαλκοόλες, οι οποίες αποδίδουν λιγότερες θερμίδες από τη ζάχαρη και επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα αλλά με πιο ομαλό τρόπο όπως για παράδειγμα, η ξυλιτόλη, η μαννιτόλη, η ισομαλτόζη, η μαλτιτόλη κ.λπ. Οι ύλες «έντονης γλυκύτητας» (intense sweeteners) οι οποίες αποκαλούνται «ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες» όπως η ασπαρτάμη, η ακεσουλφάμη Κ, το κυκλαμικό οξύ και τα άλατά του, η σακχαρίνη, η σουκραλόζη και πρόσφατα η στέβια.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ

Σορβιτόλη

Είναι η περισσότερο διαδεδομένη στη φύση πολυαλκοόλη (τα φρέσκα φρούτα περιέχουν 5 ως 10%). Χρησιμοποιείτε σε τρόφιμα διαίτης, στα ποτά, στο παγωτό και τις τσίχλες χωρίς ζάχαρη. Έχει 50% της γλυκύτητας της ζάχαρης. Γι΄ αυτό ενδείκνυται για χρήση από τους διαβητικούς ως υποκατάστατο ζάχαρης, αφού σε ελεγχόμενα ποσά ο μεταβολισμός της είναι ανεξάρτητος από την ινσουλίνη. Όταν καταναλώνεται σε υψηλές ποσότητες μπορεί να λειτουργήσει ως ηπατικό και να επιδεινώσει το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου. Επίσης σε έρευνα που έγινε διαπιστώθηκε ότι η υπερβολική κατανάλωση σορβιτόλης μπορεί να προκαλέσει διάρροια σε υγιή άτομα.

Ξιλιτόλη

Είναι ένας φυσικός υδατάνθρακας που υπάρχει στα φρούτα και στα λαχανικά. Η ξυλιτόλη είναι δύο φορές πιο γλυκιά από τη σορβιτόλη. Περίπου το 1/3 της προσλαμβανόμενης ξυλιτόλης απορροφάται από το πεπτικό σύστημα και μέσω του ήπατος εισέρχεται στον μεταβολισμό. Τα άλλα 2/3 διασπώνται από βακτήρια του εντέρου, κυρίως προς λιπαρά οξέα με μικρή ανθρακική αλυσίδα. Η λήψη σορβιτόλης από το στόμα δεν οδηγεί σε αύξηση της συγκέντρωσής της στο αίμα. Αυτό οφείλεται στο βραδύ ρυθμό απορρόφησης της ξυλιτόλης μέσω του τοιχώματος του εντέρου, γεγονός όμως που μπορεί να οδηγήσει και σε διάρροια.

Μαννιτόλη

Είναι πολυαλκοόλη παρόμοια με την ξυλιτόλη και την σορβιτόλη . Την συναντάμε σε αρκετά φρούτα και λαχανικά. Χρησιμοποιείτε από διαβητικούς γιατί απορροφάται αργά στον εντερικό σωλήνα και δεν συμβάλει στην αύξηση της γλυκόζης του αίματος και συνεπώς των απαιτήσεων σε ινσουλίνη. Έχει την ίδια γλυκύτητα με τη ζάχαρη. Στο λεπτό έντερο διασπάται από μικρόβια, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αέρια, ενώ όταν η πρόσληψή της είναι αυξημένη μπορεί να λειτουργήσει ως ηπατικό. Επειδή δεν μεταβολίζεται από τα βακτήρια του στόματος δεν προάγει την αποσύνθεση των δοντιών. Ασφαλής θεωρείτε η κατανάλωση από 0-50 mg/kg σωματικού βάρους.

Μαλτιτόλη

Πρόκειται για έναν α-δισακχαρίτη. Παράγεται από τα συστατικά του καλαμποκιού με υδρογόνωση της μαλτόζης, η οποία προκύπτει από την υδρόλυση αμύλου. H μαλτιτόλη έχει 75% της γλυκύτητας της ζάχαρης. Έχει σχεδόν ίδιες ιδιότητες με τη ζάχαρη, εκτός από την ικανότητα συμμετοχής σε αντιδράσεις αμαύρωσης. Σημαντικά πλεονεκτήματά της είναι ότι δεν προάγει την αποσύνθεση των δοντιών και ότι εμφανίζει μικρότερη επίδραση στη γλυκόζη αίματος. Λόγω της αργής απορρόφησης στον εντερικό αυλό, η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να έχει καθαρτική επίδραση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις είναι υπεύθυνη και για δημιουργία αερίων. Είναι ασφαλής όταν όμως η κατανάλωση υπερβαίνει τα 100g ανά ημέρα μπορεί να προκαλέσει διάρροια.

Ισομαλτιτόλη

Παρασκευάζεται από ζάχαρη σακχαρότευτλων. Έχει τη μισή γλυκαντική δύναμη από την αντίστοιχη της ζάχαρης. Για αντικατάσταση της ζάχαρης σε διάφορα τρόφιμα συνδυάζεται, συνήθως, με σουκραλόζη αλλά και άλλες γλυκαντικές ουσίες, επειδή έχει την ιδιότητα να συγκαλύπτει την πικράδα τους. Βρίσκει εφαρμογή στα ψημένα τρόφιμα, στις μαρμελάδες χωρίς ζάχαρη, στα ζελέ, στις καραμέλες και στη διακόσμηση- επικάλυψη του κέικ και άλλων προϊόντων ζαχαροπλαστικής. Δεν πέπτεται στον οργανισμό αλλά περνάει τον εντερικό σωλήνα όπως οι φυτικές ίνες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φουσκώματα και διάρροιες. Θεωρείται ως ικανοποιητικό υποκατάστατο της ζάχαρης για διαβητικά άτομα.

Στέβια

Τα εκχυλίσματα στέβια, εκτός από τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, περιέχουν υψηλό επίπεδο γλυκαντικών ενώσεων, τα οποία πιστεύεται ότι διαθέτουν αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή και αντιμυκητιακή δράση. Το stevioside και το rebaudioside Α είναι οι κύριες γλυκαντικές ενώσεις που μας ενδιαφέρουν. Το S. rebaudiana έχει μεγάλες δυνατότητες ως νέα γεωργική καλλιέργεια, καθώς η ζήτηση από τους καταναλωτές αυξάνεται.  Η στέβια περιέχει επίσης φολικό οξύ, βιταμίνη C και όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, εκτός από την τρυπτοφάνη. Η καλλιέργεια και η παραγωγή της θα βοηθούσε περαιτέρω εκείνους που πρέπει να περιορίσουν την ζάχαρη στη διατροφή τους απολαμβάνοντας γλυκιά γεύση με ελάχιστες θερμίδες.  Δεν υπάρχουν ακόμα αρκετές έρευνες για το αν τελικά η στέβια ωφελεί μένει να δούμε τα αποτελέσματά της στο μέλλον.

ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ

Ασπαρτάμη

Πρόκειται για συνθετική, μη θερμιδική, γλυκαντική ουσία που χρησιμοποιείται ευρύτατα ως υποκατάστατο ζάχαρης σε αναψυκτικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, γλυκά και μαστίχες. Διασπάται στον εντερικό αυλό στα αμινοξέα ασπαρτικό οξύ και φαινυλαλανίνη, ενώ αποδίδει παράλληλα και μικρές ποσότητες μεθανόλης, συστατικά τα οποία περνούν στη συνέχεια στην κυκλοφορία του αίματος. Η μεθανόλη και η φαινυλαλανίνη είναι δύο ουσίες επιβλαβείς για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για τους πάσχοντες από φαινυλκετονουρία. Επειδή είναι ουσία με παρόμοια δομή αυτής των πρωτεϊνών και δεν παρέχει κατά το μεταβολισμό της υδατάνθρακες, λίπη και θερμίδες, ενδείκνυται για τους διαβητικούς. Άτομα με διαβήτη ή λιπώδης εναποθέσεις στο συκώτι, ανέχονται καλά την ασπαρτάμη. Έρευνες σε ινσουλινο-εξαρτώμενους και μη διαβητικούς απέδειξαν, ότι η ασπαρτάμη είναι καλά ανεκτή και από τις δύο ομάδες.

Ακεσουλφάμη Κ

Χρησιμοποιείται στα τρόφιμα από κοινού με μία άλλη γλυκαντική ουσία όπως η ασπαρτάμη ή η σουκραλόζη. Βρίσκει εφαρμογή στα αναψυκτικά, στα γλυκά, στις μαρμελάδες, στις καραμέλες, στις τσίχλες στις σοκολάτες στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στο κέικ, στον καφέ και στο τσάι. Απορροφάται πολύ γρήγορα από το ανθρώπινο σώμα, αλλά αποβάλλεται και πολύ γρήγορα αμετάβλητη με τα ούρα. Σε μελέτες που έγιναν σε διαβητικούς δεν παρατηρήθηκαν φαρμακολογικές επιδράσεις της, εκτός από τις γνωστές επιδράσεις που προκαλούνται από το κάλιο.

Σακχαρίνη

Είναι η πρώτη συνθετική γλυκαντική ουσία που χρησιμοποιήθηκε εδώ και 100 χρόνια. Πρόκειται για μία κρυσταλλική σκόνη, που κυκλοφορεί με τη μορφή αλάτων με Na ή Ca για τους υπερτασικούς, ώστε να αυξάνει η διαλυτότητά της στο νερό. Χρησιμοποιείται για να γλυκάνει προϊόντα όπως τα ποτά, οι καραμέλες, τα φάρμακα και η οδοντόπαστα. Δεν αφομοιώνεται από τον ανθρώπινο οργανισμό. Η κυκλοφορία της σε άλλες χώρες έχει επιτραπεί με επιφύλαξη, επειδή πολλές μελέτες παρουσιάζουν μία συσχέτιση της κατανάλωσης ζαχαρίνης και της αυξανόμενης συχνότητας καρκίνου  ειδικά αυτού της ουροδόχου κύστης.

Σουκραλόζη

Παρασκευάζεται με επιλεκτική χλωρίωση της ζάχαρης ή με χλωρίωση ραφινόζης. Απορροφάται το 11-27%στο πεπτικό σύστημα ενώ η υπόλοιπη αποβάλλεται μέσω του εντερικού αυλού. Από το ποσό που απορροφάται και μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος, ένα ποσοστό 20-30% διηθείται στους νεφρούς και αποβάλλεται με τα ούρα. Αιτία προβληματισμού αποτελεί το ότι το μόριο της σουκραλόζης ανήκει στα οργανοχλωρίδια, επειδή μερικά από αυτά προκαλούν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία ακόμη και σε μικρές συγκεντρώσεις. Πρέπει όμως να διευκρινισθεί πως η σουκραλόζη δεν είναι λιποδιαλυτή και συνεπώς δεν μπορεί να αποθηκευτεί το λίπος, όπως τα περισσότερα οργανοχλωρίδια. Επίσης υπάρχουν μελέτες ότι επιδρά στο θύμο αδένα και στην πρόκληση ημικρανίας.

Κυκλαμικό οξύ

Στις Η.Π.Α θεωρείται από το 1958 ως γενικά ασφαλής ένωση. Κυκλοφορεί και σε άλλες 55 χώρες αλλά έχει κατηγορηθεί ότι εμφανίζει χρόνια τοξικότητα και καρκινογένεση. Στα τρόφιμα συνήθως εφαρμόζεται σε συνδυασμό με άλλες συνθετικές γλυκαντικές ουσίες, όπως η σακχαρίνη λόγω της συνεργιστικής δράσης που εμφανίζουν. Είναι 35 ως 50 φορές γλυκύτερο από τη ζάχαρη και δεν παρέχει θερμίδες στον οργανισμό.

Πηγή: ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ, Ευστράτιος Κυρανάς