Διατροφικές διαταραχές
για την αντιμετώπιση τους χρειάζεται απόκτηση διατροφικής νοημοσυνης!
Γιατί Είναι Σημαντικό Να Ζητήσετε Βοήθεια Από Ειδικό
Οι διατροφικές διαταραχές είναι ένας όρος που τελευταία ακούγεται πολύ συχνά και έντονα. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι οι συγκεκριμένες διαταραχές σχετίζονται με τις δυσλειτουργίες στη διατροφή κάποιου, αλλά πόσοι γνωρίζουμε τι είναι στην πραγματικότητα;
Τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στις διατροφικές διαταραχές;
Οι διατροφικές διαταραχές είναι οι πολύπλοκες εκείνες διαταραχές, που χαρακτηρίζονται από υπερβολική ανησυχία και ενασχόληση με την εξωτερική εμφάνιση, τόσο ως προς το σχήμα όσο και ως προς το βάρος του σώματος.
Κάθε διατροφική διαταραχή οδηγεί σε βλαβερές και επικίνδυνες συμπεριφορές με σκοπό τον απόλυτο έλεγχο του βάρους, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η σωματική υγεία, αλλά και ο ψυχοκοινωνικός τρόπος λειτουργίας.
Μερικές από τις συνήθεις πρακτικές ελέγχου του σωματικού βάρους είναι:
αυστηρές δίαιτες & νηστείες
γυμναστική σε υπερβολικό βαθμό
λήψη καθαρτικών
πρόκληση εμετού
χάπια αδυνατίσματος
υπερκατανάλωση τροφής
| Στις Η.Π.Α περίπου 10 εκατομμύρια γυναίκες και 1 εκατομμύριο άνδρες δίνουν μάχη ζωής και θανάτου με διαταραχές πρόσληψης τροφής. |
Οι ψυχοσωματικές αυτές διαταραχές πρόσληψης τροφής αφορούν όλους τους ανθρώπους, κάθε φύλου, αν και οι έρευνες έχουν δείξει πως στο μεγαλύτερο ποσοστό οι άνθρωποι με διατροφικές διαταραχές είναι γυναίκες.
Έχει παρατηρηθεί, επίσης, πως κατά τη φάση της εφηβείας είναι πολύ πιθανό να αναπτυχθεί κάποιο είδος διατροφικής διαταραχής.
Ποια είναι τα είδη των διατροφικών διαταραχών;
Ο διαχωρισμός, πολλές φορές, ανάμεσα στις διατροφικές διαταραχές είναι δύσκολος. Για παράδειγμα, ο ανορεξικός ασθενής δεν έχει καμία σχέση με κάποιον παχύσαρκο ασθενή που πάσχει από αδηφαγική διαταραχή και γι’ αυτό δεν πρέπει να θεωρούνται ίδιες όλες οι διαταραχές, αλλά ούτε και οι ασθενείς.
Τα είδη των διατροφικών διαταραχών είναι τα εξής:
- Νευρική ανορεξία
- Νευρική βουλιμία
- Αδηφαγική διαταραχή
- Σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας
- Ορθορεξία
Λίγα λόγια για την κάθε διατροφική διαταραχή
- Νευρική ανορεξία
Η νευρική ανορεξία σχετίζεται με τη διαστρεβλωμένη εικόνα που έχει κανείς για το σώμα του. Ενώ το βάρος του είναι κάτω από το φυσιολογικό ή και σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα (βάσει του φύλου, της ηλικίας, του ύψους, του σωματότυπου και του επιπέδου της δραστηριότητας), εκείνος αισθάνεται χοντρός ή υπέρβαρος.
Ένας άνθρωπος, που πάσχει από νευρική ανορεξία, φοβάται συνεχώς για την παραμικρή αύξηση στο βάρος και συνήθως καταφεύγει σε χάπια αδυνατίσματος, πρόκληση εμετού ή χρήση καθαρτικού.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αρνείται να φάει και να προβαίνει σε πολύωρη και εξαντλητική άσκηση, προκειμένου να ΄΄κάψει΄΄ ακόμα και τις ελάχιστες θερμίδες που έχει καταναλώσει.
Στις γυναίκες με νευρική ανορεξία παρατηρούνται δυσλειτουργίες στην έμμηνο ρύση και πολύ συχνά απουσία αυτής. Μερικές ακόμα επιπτώσεις της νευρικής ανορεξίας μπορεί να είναι οι εξής:
διαταραχές ύπνου
τριχόπτωση
κατάθλιψη
αναιμία
οστεοπενία ή οστεοπόρωση
αφυδάτωση
υπόταση
καταστολή νευρικού συστήματος
προβλήματα στο γαστρεντερικό σύστημα
| 95% των ατόμων με βουλιμία έχουν τουλάχιστον μία συνυπάρχουσα διαταραχή ψυχικής υγείας
36% – 50% των ατόμων με βουλιμία έχουν επίσης σημαντική καταθλιπτική διαταραχή 54 – 81% διαγιγνώσκονται επίσης με αγχώδη διαταραχή |
- Νευρική βουλιμία
Η νευρική βουλιμία μπορεί να περιγραφεί ως ένας φαύλος κύκλος με υπερφαγία, εκκαθάριση και δίαιτα. Η συγκεκριμένη διατροφική διαταραχή χαρακτηρίζεται από συχνά επεισόδια κατανάλωσης αντικειμενικά υπερβολικά μεγάλων ποσοτήτων τροφής, που ο ασθενής αδυνατεί να ελέγξει. Ο πάσχων καταφεύγει σε συγκεκριμένες αντισταθμιστικές μεθόδους, ώστε να απαλλαγεί από το φαγητό που έχει καταναλώσει.
Οι πιο συχνές εκκαθαριστικές μέθοδοι είναι:
- η χρήση καθαρτικών ή κλυσμάτων
- τα διουρητικά χάπια
- ο αυτοπροκαλούμενος εμετός
Στις μη εκκαθαριστικές μεθόδους κατατάσσονται:
- η υπερβολική σε διάρκεια και ένταση γυμναστική
- οι αυστηρές δίαιτες ή η νηστεία ή και ο συνδυασμός με υπεργυμναστική
Οι βουλιμικοί άνθρωποι πάσχουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται συνολικά η συμπεριφορά και η καθημερινότητά τους. Η έναρξη της νευρικής βουλιμίας εντοπίζεται κατά κανόνα την εφηβεία, ενώ είναι πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Εκτός από τις ψυχολογικές επιπτώσεις, η νευρική βουλιμία μπορεί να προκαλέσει και:
αφυδάτωση
διάρροια
δυσκοιλιότητα
προβλήματα στο πεπτικό
γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
υπογλυκαιμία
δυσλειτουργίες στην έμμηνο ρύση
- Αδηφαγική διαταραχή
Η αδηφαγική διαταραχή προσομοιάζει με τη νευρική βουλιμία ως προς την κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας τροφής, αλλά διαφέρουν στην αντίδραση του ασθενή μετά από κάθε επεισόδιο. Τα επεισόδια στη νευρική βουλιμία ακολουθούνται από αντισταθμιστικές ή εκκαθαριστικές μεθόδους, κάτι που δεν ισχύει στην αδηφαγική διαταραχή.
Ο ασθενής με αδηφαγική διαταραχή νιώθει απέχθεια προς τον εαυτό του, ενώ δημιουργούνται ενοχές και ντροπή για την ανεξέλεγκτη ποσότητα φαγητού που κατανάλωσε. Τρώει ακατάσχετα και χωρίς να πεινάει και σταματάει μόνο όταν αισθάνεται πλήρης. Επιπλέον, εξαιτίας των ενοχών του συνήθως τρώει κρυφά από τους άλλους.
Η αδηφαγική διαταραχή μπορεί να έχει σοβαρότατες συνέπειες για τον οργανισμό δημιουργώντας:
παχυσαρκία
διαβήτη
υπέρταση
καρδιαγγειακές παθήσεις
- Σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας
Το σύνδρομο της νυχτερινής υπερφαγίας χαρακτηρίζεται από την κατανάλωση ποσοτήτων φαγητού, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά κατά τις βραδινές ή τις μεταμεσονύκτιες ώρες.
Ένα άτομο που πάσχει από το συγκεκριμένο σύνδρομο συνήθως καταναλώνει το βράδυ περισσότερο από το 50% των συνολικών θερμίδων της ημέρας.
Όπως και στην περίπτωση της αδηφαγικής διαταραχής, ο ασθενής δεν καταφεύγει σε εκκαθαριστικές και αντισταθμιστικές λύσεις, ενώ έχει πλήρη συνείδηση και ανάμνηση των επεισοδίων.
≈
Κατά κανόνα προτιμάται η κατανάλωση τροφών που είναι πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά.
≈
Το γεγονός αυτό δικαιολογείται γιατί το σύνδρομο αυτό συνδέεται περισσότερο με το στρες και την κόπωση από την πολύωρη εργασία, με αποτέλεσμα την αφαγία σε πολλές περιπτώσεις. Έτσι, επιλέγονται φαγητά γλυκά και λιπαρά, γιατί ενεργοποιείται η σεροτονίνη και η ενδορφίνη, που είναι κατάλληλες για την ανάταση της ψυχικής διάθεσης και την πρόκληση ευχαρίστησης.
≈
Η συγκεκριμένη διαταραχή είναι κλινικά σημαντική, καθώς σχετίζεται με την παχυσαρκία.
≈
Ωστόσο, δεν αφορά μόνο υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα. Η νυχτερινή υπερφαγία προκαλείται από το στρες ή είναι απόρροια κάποιας εξαντλητικής δίαιτας, η οποία οδηγεί τελικά σε νυχτερινά ξεσπάσματα. Αν και όχι αποκλειστικά, αφορά κυρίως γυναίκες νεαρής ηλικίας. Βασικό χαρακτηριστικό ενός ατόμου με το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι η πρωινή ανορεξία.
- Ορθορεξία
Η ορθορεξία δεν έχει αναγνωριστεί ακόμα επίσημα ως διατροφική διαταραχή, οπότε δεν υπάρχει αντίστοιχη ιατρική γνωμάτευση.
≈
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες διατροφικές διαταραχές, στην ορθορεξία αυτό που έχει σημασία δεν είναι η ποσότητα, αλλά η ποιότητα!
≈
Ο άνθρωπος που πάσχει από ορθορεξία ασχολείται υπερβολικά με το είδος και την ποιότητα της τροφής. Μπορεί ακόμα και να σχεδιάζει μέρες πριν αυτό που θα φάει, φτάνοντας σε επίπεδα εμμονής. Αποκλείοντας πολλές βασικές τροφές και πρώτες ύλες, δημιουργούνται απίστευτες διατροφικές ελλείψεις που μπορεί να οδηγήσουν στον υποσιτισμό. Ωστόσο, είναι πιθανές και οι περιπτώσεις παχυσαρκίας, εφόσον οι διατροφικές επιλογές περιορίζονται πολύ.
Από άποψη ψυχολογίας, ένας άνθρωπος με ορθορεξία δημιουργεί στον εαυτό του τύψεις και ενοχές κάθε φορά που παρεκκλίνει από τις “ορθές” διατροφικές επιλογές.
Αντίθετα, όταν όλα γίνονται “όπως πρέπει” του δημιουργείται ένα αίσθημα υπεροχής απέναντι στους άλλους, ενώ ανεβαίνει η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση. Ο άνθρωπος που πάσχει από ορθορεξία δεν πιστεύει ότι πάσχει από κάποια διατροφική διαταραχή και ως εκ τούτου δεν έχει ανάγκη από τη βοήθεια οποιουδήποτε ειδικού.
Η ορθορεξία συγχέεται συχνά με τις υγιεινές επιλογές διατροφής και αυτό περιπλέκει τα πράγματα.
Αίτια διατροφικών διαταραχών
Τα αίτια που προκαλούν τις διάφορες μορφές των διατροφικών διαταραχών δεν είναι σαφώς προσδιορισμένα. Κάποια γεγονότα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως προδιάθεση, χωρίς ωστόσο η εμφάνισή τους να ταυτίζεται πάντα και με κάποια διαταραχή. Οι συναισθηματικοί και οι ψυχολογικοί παράγοντες βρίσκονται στην κορυφή των πιθανών αιτιών. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η έντονη δυσαρέσκεια με το σώμα είναι κάτι από το οποίο πολλοί άνθρωποι και ειδικά έφηβοι πάσχουν.
≈
Για κάθε είδος διαταραχής τα αίτια, που ενδεχομένως ευθύνονται, μπορεί να διαφέρουν.
≈
Ωστόσο, εφόσον τα πρότυπα ομορφιάς είναι κοινωνική κατασκευή που συντηρείται από το περιβάλλον, θα πρέπει να αναζητήσουμε τα αίτια τόσο σε κοινωνικούς όσο και οικογενειακούς παράγοντες.
Ο κοινωνικός περίγυρος, για παράδειγμα, πολύ συχνά διαδραματίζει βασικό ρόλο στην ψυχοσύνθεση ενός εφήβου ιδιαίτερα ευαίσθητου. Αναγκάζεται, έτσι, να καταφύγει σε εξαντλητικές δίαιτες, οι οποίες πολύ συχνά οδηγούν σε κάποια διατροφική διαταραχή.
Συμπτώματα διατροφικών διαταραχών
Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει κάποιος και μπορεί να σημάνουν την ύπαρξη μιας διατροφικής διαταραχής καθορίζονται σίγουρα και βάσει κάθε διαταραχής μεμονωμένα. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες ενδείξεις που σίγουρα θα πρέπει να σας προβληματίσουν. Μην αγνοήσετε συμπτώματα όπως:
ΑΠΟΤΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΑΥΞΟΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΒΑΡΟΣ
ΕΜΜΟΝΗ ΜΕ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΓΕΝΙΚΑ
ΣΥΝΕΧΗ ΠΑΡΑΠΟΝΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
ΠΟΛΥΩΡΗ ΚΑΙ ΕΠΙΠΟΝΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
ΕΝΟΧΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΑΓΗΤΟΥ
ΠΡΩΙΝΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ
ΒΡΑΔΙΝΗ ΥΠΕΡΦΑΓΙΑ
ΕΜΜΟΝΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΩΝ
ΣΥΧΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΑΛΕΤΑ ΕΠΕΙΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ
ΣΥΧΝΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑΣ
ΣΥΧΝΑ ΕΡΕΘΙΣΜΕΝΟ ΛΑΙΜΟ
ΣΥΧΝΟΥΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΥΣ
ΖΑΛΑΔΕΣ
ΥΠΟΤΑΣΗ
ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΜΜΗΝΟΥ ΡΥΣΗΣ
Αυτές είναι μερικές από τις ενδείξεις που θα πρέπει να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου!
Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή στη συμπεριφορά ή τη διατροφή και το σώμα σε κάποιο πρόσωπο από το περιβάλλον σας, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ώστε να σας καθοδηγήσει.
Αντιμετώπιση διατροφικών διαταραχών
Η αντιμετώπιση για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής δεν είναι απλή και δεν υπάρχει μία ΄΄θεραπεία΄΄ για όλους τους πάσχοντες.
Η βοήθεια, αρχικά, είναι ανάλογη του είδους της διατροφικής διαταραχής από το οποίο πάσχει.
Ο ειδικός διατροφολόγος που εξειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές, όμως, θα πρέπει να συνεργαστεί στενά και με έναν ειδικό στην ψυχική υγεία.
≈
Ο ψυχολόγος για διατροφικές διαταραχές είναι πάντα απαραίτητος σε τέτοιες περιπτώσεις!
≈
Εκτός από τη διαπίστωση για το αν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη ζωή του ασθενή και τη ρύθμιση του βάρους, πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν οι ψυχολογικές αιτίες και συνέπειες για τον πάσχοντα.
Οποιοδήποτε είδος διατροφικής διαταραχής πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα, προκειμένου οι άνθρωποι να βγαίνουν από αυτόν τον σκοτεινό κόσμο και να επανέρχονται σε έναν φυσιολογικό τρόπο ζωής.
≈
Απευθυνθείτε στον κατάλληλο ειδικό και λάβετε την απαραίτητη υποστήριξη και καθοδήγηση!
≈
Ο διατροφολόγος Αθανάσιος Τσιούδας έχει εξειδικευτεί στις διατροφικές διαταραχές από το ΚΕΑΔΔ (Κέντρο Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών) και μπορεί να σας βοηθήσει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση και θεραπεία για κάθε διατροφική διαταραχή.
Επικοινωνήστε με το διαιτολογικό γραφείο στη Θεσσαλονίκη και ο ειδικός διατροφολόγος σε συνεργασία με τους ψυχολόγους που απαρτίζουν την ομάδα του θα βρίσκονται στη διάθεσή σας ανά πάσα στιγμή.
