Η βουλιμία είναι μια ψυχογενής διαταραχή της πρόσληψης τροφής. Η νευρική βουλιμία φαίνεται πως ξεκινάει, κατά κύριο λόγο, κατά την εφηβεία και αφορά περισσότερο νεαρά κορίτσια και γυναίκες, παρά άντρες.
Τι ακριβώς όμως είναι η βουλιμία και ποια τα χαρακτηριστικά της;
Το ερώτημα “τι είναι η νευρογενής βουλιμία” απαντάται μέσα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ανθρώπου, ο οποίος πάσχει από αυτή. Τα άτομα, που πάσχουν από νευρική βουλιμία, αντιμετωπίζουν συχνά επεισόδια συναισθηματικής υπερφαγίας, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για τρεις μήνες.
Τα επεισόδια αυτά χαρακτηρίζονται από την κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας φαγητού σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Η ποσότητα αυτή είναι αντικειμενικά πολύ μεγαλύτερη από αυτή που θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι σε παρόμοιο χρονικό διάστημα και υπό τις ίδιες συνθήκες.
Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου ο πάσχων δεν έχει καθόλου έλεγχο της κατάστασης.
Αυτό που ακολουθεί τα βουλιμικά επεισόδια είναι κάποια ακατάλληλη αντισταθμιστική και εκκαθαριστική συμπεριφορά:
ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΕΜΕΤΟΥ
ΧΡΗΣΗ ΚΑΘΑΡΤΙΚΩΝ, ΚΛΥΣΜΑΤΟΣ Η ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΩΝ
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
ΑΣΙΤΙΑ
ΑΥΣΤΗΡΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ/ΝΗΣΤΕΙΑ
ΥΠΕΡΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ
Οι διάφορες τεχνικές, έπειτα από κάθε ανεξέλεγκτη και χωρίς όριο υπερφαγία, ακολουθούνται γιατί ο ασθενής αισθάνεται ντροπή, αηδία και ενοχές. Βασικό γνώρισμα ενός βουλιμικού ανθρώπου είναι η εμμονή με το βάρος και το σχήμα του σώματος. Οι αυξομειώσεις και οι αλλαγές τους καθορίζουν την αυτοεκτίμηση και τη συμπεριφορά του ασθενή.
- Σε αντίθεση με την ανορεξία, η νευρική βουλιμία δεν οδηγεί απαραίτητα σε απώλεια βάρους. Οι περισσότεροι πάσχοντες έχουν φυσιολογικό βάρος ή ίσως υπερβολικό βάρος.
Ποια είναι τα αίτια της διατροφικής αυτής διαταραχής;
Τα αίτια της βουλιμίας, όπως και κάθε ψυχογενούς διαταραχής στην πρόσληψη τροφής δεν είναι πάντα σαφή και ξεκάθαρα.
Η συναισθηματική υπερφαγία μπορεί να προκύπτει από τον συνδυασμό δύο ή περισσότερων παραγόντων.
Ένας συνοπτικός κατάλογος με τα πιθανά αίτια θα μπορούσε να είναι ο εξής:
~ Ψυχολογικοί παράγοντες
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- ψυχαναγκασμός
- ροπή προς την τελειομανία
- υπερευαισθησία
- αδυναμία έκφρασης θυμού
- περιστατικά σωματικής ή λεκτικής κακοποίησης
- συναισθηματικό τραύμα
- σημαντικές αλλαγές ή στρεσογόνες καταστάσεις
- επαγγελματα ή χόμπι που εστιάζουν στο σώμα και την εμφάνιση γενικά
- κακή εικόνα για το σώμα
~ Κοινωνικοί παράγοντες
- προβολή υπερβολικά αδύνατου και καλλίγραμμου σώματος
- πίεση οικογενειακού και κοινωνικού περίγυρου ως προς την εξωτερική εμφάνιση
- πίεση οικογενειακού και σχολικού περιβάλλοντος για τελειότητα
Είναι σαφές πως οι ψυχολογικοί με τους κοινωνικούς παράγοντες, όπως ενδεικτικά αναφέρθηκαν, όχι μόνο σχετίζονται αλλά αλληλοσυμπληρώνονται. Οι διάφορες αιτίες (περιβαλλοντικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, ψυχολογικές) θεωρείται, επίσης, πως σε ορισμένες περιπτώσεις συνδέονται με γενετική ή βιολογική προδιάθεση και κληρονομικότητα. Οπωσδήποτε, κάθε περίπτωση βουλιμικού ασθενή είναι μεμονωμένη και έτσι θα πρέπει να εξετάζεται και να αντιμετωπίζεται!
Πώς εκφράζεται και ποιες είναι οι επιπτώσεις;
Ο κατάλογος με τις ενδείξεις και τα συμπτώματα, που θα μπορούσαν να καταδεικνύουν νευρογενή βουλιμία είναι τα εξής:
- διακυμάνσεις στο βάρος
- υπερβολική ανησυχία και έντονη επιθυμία για απώλεια βάρους (πολύ συχνό ζύγισμα)
- υπερκατανάλωση φαγητού σε διάστημα λίγων ωρών
- μεγάλη ταχύτητα κατάποσης και μηχανικό γέμισμα στόματος χωρίς μάσηση
- κρύψιμο ή κλέψιμο φαγητού
- συχνές και με διάρκεια επισκέψεις στην τουαλέτα μετά τα γεύματαπρόκληση εμετού
- χρήση καθαρτικών ή διουρητικών
- δυσκοιλιότητα
- κατάθλιψη
- θυμός
- άγχος ή πανικός
- ευερεθιστότητα
- τύψεις και ενοχές
- αποφυγή κοινωνικών δραστηριοτήτων
Οι επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία του βουλιμικού ανθρώπου είναι απόρροια της συμπτωματολογίας.
Μπορούν, έτσι, να προκύψουν κάποια από τα παρακάτω προβλήματα:
- οδοντική διάβρωση
- στοματικά έλκη ή πληγές
- πνιγμός από κατάποση αντικειμένων
- γαστρορραγία
- έλκος στομάχου
- δυσκοιλιότητα ή διάρροια
- απόφραξη εντέρου
- καρδιακές αρρυθμίες
- υπόταση ή υπέρταση
- έμφραγμα
- εγκεφαλικό
- αφυδάτωση ή κατακράτηση υγρών
- ζαλάδες και κούραση
- οστεοπόρωση
- διαταραχές θυρεοειδούς
- διαταραχές εμμηνορρυσίας ή υπογονιμότητα
- οισοφαγίτιδα
- διάτρηση οισοφάγου
- καρκίνος οισοφάγου ή στόματος
- κατάθλιψη
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- προβλήματα μνήμης και αδυναμία συγκέντρωσης
- οξυθυμία
- έλλειψη απαραίτητων βιταμινών
- ανισορροπία γλυκόζης
- ινσουλινοαντίσταση
- νευροχημική ανισορροπία καταστρέφοντας το σύστημα κορεσμού
Πώς αντιμετωπίζεται η βουλιμία;
Η αντιμετώπιση της νευρικής βουλιμίας είναι μία σύνθετη διαδικασία στην οποία βασικό ρόλο παίζει, αρχικά, το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον του ασθενή. Ο ειδικός διαιτολόγος-διατροφολόγος θα σχεδιάσει μία δίαιτα για υπερφαγία σχεδιασμένη ακριβώς για τις ανάγκες του πάσχοντα. Τέλος, η συνδρομή ενός ψυχολόγου ή ψυχιάτρου είναι πολύ σημαντική και πάντα απαραίτητη, εφόσον μιλάμε για μία ψυχογενή διαταραχή.
Πώς “κόβεται” όμως η βουλιμία;
Τα στάδια από τα οποία θα περάσει κάποιος, προκειμένου να θεραπευτεί από τη βουλιμία είναι τα εξής:
- Κατανόηση του λόγου για τον οποίο οδηγείται σε επεισόδια υπερφαγίας και να προσπαθήσει να τα σταματήσει.
- Παύση της δίαιτας που ενδεχομένως ακολουθείται.
- Διακοπή χρήσης καθαρτικών και λοιπών εκκαθαριστικών μεθόδων. Σταδιακά και αργά, όταν πρόκειται για προχωρημένο στάδιο και απευθείας, αν ο ασθενής βρίσκεται στην αρχή της διαταραχής. Είναι σημαντικό να γίνει σαφής η επικινδυνότητα των τεχνικών εκκαθάρισης.
- Διατροφική αποκατάσταση: Ο ειδικός διαιτολόγος-διατροφολόγος θα σχεδιάσει ένα ισορροπημένο πλάνο διατροφής, χωρίς περιορισμούς στα τρόφιμα ή στις ποσότητες. Με τον τρόπο επαναφέρονται οι μηχανισμοί πείνας και κορεσμού στα φυσιολογικά επίπεδα.
- Τέλος, αφού ο ασθενής δεν διατρέχει κίνδυνο (σε ορισμένες περιπτώσεις, σημαντικές βλάβες απαιτούν νοσηλεία), σειρά έχει ο ψυχολόγος ή ψυχίατρος.
Στη βουλιμία, όπως και σε όλες τις διατροφικές διαταραχές, έχει σημασία η έγκαιρη διάγνωση. Όσο πιο γρήγορα εντοπιστεί η διαταραχή, τόσο πιο θετική είναι και η πρόγνωση μετά την έναρξη της θεραπευτικής διαδικασίας.
Πότε μπορεί να συνδεθεί η βουλιμία με τον καρκίνο;
Όπως αναφέρθηκε επιγραμματικά στις επιπτώσεις της βουλιμίας, είναι πιθανό ένα βουλιμικό άτομο να αναπτύξει καρκίνο του οισοφάγου ή του στόματος. Το κεφάλαιο “Βουλιμία και Καρκίνος” ανοίγει, δυστυχώς, εξαιτίας των τεχνικών εκκαθάρισης που υιοθετεί στην καθημερινότητά του ένας ασθενής έπειτα από κάθε επεισόδιο υπερφαγίας.
Ο καρκίνος του στόματος ή του οισοφάγου αποτελεί μία από τις πιθανές επιπλοκές στην υγεία του πάσχοντα, λόγω των γαστρικών υγρών που παλινδρομούνται.
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος Αθανάσιος Τσιούδας, με την εξειδίκευσή του πάνω στις διατροφικές διαταραχές από το ΚΕΑΔΔ (Κέντρο Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών), βρίσκεται στη διάθεσή σας, για να σας παράσχει τη βοήθεια που χρειάζεστε. Μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια για εσάς ή κάποιο οικείο σας πρόσωπο!
Ο ειδικός διατροφολόγος σε συνεργασία με τους ψυχολόγους, που συνθέτουν την ομάδα του, θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε και να θεραπευτείτε από τη σοβαρή αυτή διατροφική διαταραχή.