Ω3-ΨΑΡΙ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ-ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στη δυτική κοινωνία τα τελευταία χρόνια έχει ξεσπάσει ένας κατακλυσμός πληροφοριών για τα ωφέλη των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων και πως αυτά επηρεάζουν τη υγεία του ανθρώπου.Πλήθος μελετών αναφέρει τις ευεργετικές τους ιδιότητες σε καρδιαγγειακά νοσήματα,σε χρόνια νοσήματα,σε παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος καθώς και ότι βοηθάνε στη μυική ανάπλαση, στη θεραπεία και πρόληψη κατά του καρκίνου και κατά των φλεγμονών. (1), (2), (3), (4).
Σήμερα ζούμε στην εποχή της πληρόφορίας και μέ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να φτάσει γρήγορα σε εμάς η οποιαδήποτε πληροφορία.
Δημιουργούνται όμως έτσι πολλά ερωτήματα για το ποια πληροφορία είναι τεκμηριωμένη επιστημονικά και όχι απλά ένας μύθος ή είναι ένα καλό μάρκετινγκ για να οδηγηθεί το κοινό σε κάποια συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Στη παρούσα εργασία λοιπόν θα μελετήσουμε τη συσχέτιση των ω-3 λιπαρών οξέων απο τη τροφή και τα συμπληρώματα και πως επηρεάζουν αυτά τη νόσο του αλτσχάιμερ.

ΩΜΕΓΑ 3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ

Στο λίπος των ψαριών συναντάμε τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα(PUFAs) στα οποία και ανήκουν ω-3 και ω-6.
Tα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα γιατί δε μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός και πρέπει να τα προσλάβουμε είτε μέσω της τροφής κυρίως από το ψάρι είτε μέσω συμπληρωμάτων. Συχνά τα συναντάμε και με τη χημική τους ονομασία που είναι Εικοσιπενταενοϊκό oξύ (EPA) .
Τα λίπη έχουν τρείς βασικές λειτουργίες στο σώμα:
1. Δομική: διαμορφώνουν το εξωτερικό περίβλημα των κυττάρων, τις κυτταρικές μεμβράνες. Διαμορφώνουν επίσης το υποδόριο λίπος και παρέχουν μηχανική υποστήριξη και μόνωση σε διάφορα όργανα.
2. Πηγή ενέργειας: χρησιμοποιούνται από τα κύτταρα ως καύσιμη ύλη για την παραγωγή ενέργειας.
3. Παραγωγή ορμονών: είναι απαραίτητα ως πρώτη ύλη στη παραγωγή ενός μεγάλου αριθμού ορμονών.
Τα ωμέγα 3 λιπαρά πρέπει να βρίσκονται στο σώμα μας σε μια συγκεκριμένη αναλογία με τα ω6(DHA).Η αναλογία αυτή φαίνεται να είναι από 1:1 μέχρι 1:5.
Πλούσιες τροφές σε ω-3 λιπαρά οξέα είναι τα λιπαρά ψάρια όπως ο τόνος ,ο σολωμός,η σαρδέλα και η ρέγγα, τα βρίσκουμε όμως και σε φυτικές πηγές όπως είναι το λινέλαιο τα καρύδια τα φύκια και άλλα.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ Ω3

Τα ωφέλη των ω-3 λιπαρών οξέων και η ελάχιστη κατανάλωση ψαριών απο την ανθρωπότητα οδήγησαν τις βιομηχανίες στη δημιουργία συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν EPA ώστε να λαμβάνει κάποιος τα λιπαρά οξέα των τροφών ακόμα και χωρίς να καταναλώνει ψάρια.
Σε μετρήσεις όμως 43 σκευασμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής βρέθηκε οτι το 70% αυτών δεν περιείχε τη ποσότητα λιπαρών οξέων που αναγραφόταν.Αξιοσημείωτο είναι ότι αναγραφόταν περισσότερη ποσότητα. Αυτό μας δείχνει ότι οι ελεγκτικές αρχές δεν δίνουν τη βαρύνουσα σημασιά. (6)
Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό για τους επιστήμονες υγείας να επιλέγουν εταιρίες φαρμακευτικές για τη χορήγηση αυτών ή εταιρίες με ευρωπαική έδρα.

Αυτό γιατί στην Ευρώπη η νομοθεσία είναι πιο αυστηρή για τη δημιουργία ενός συμπληρώματος διατροφής.
H EFSA (EUROPEAN FOOD SAFETY AYTHORITY) μας προτείνει ελάχιστη κατανάλωση ω3 λιπαρών οξέων 250mg ανά ημέρα.
Tα συναντάμε με 2 μορφές στην αγορά είτε σαν λάδι είτε μέσα σε μαλακές κάψουλες.Υπάρχει όμως ένα ζήτημα στα έλαια που βρίσκονατι μέσα σε κάψουλα,όχι για τη ποιοτητά τους αλλα γιατί το περιτύλιγμα είναι συνήθως φτιαγμένο απο βοοειδή.
Γεγονός που τα περιορίζει γιατί δε μπορούν να καταναλωθούν απο χορτοφάγους και από ένα μεγάλο καταναλωτικό κοινό όπου δε καταναλώνει βοοειδή για διαφόρους λόγους (θρησκευτικούς κ.α).Δε μπορούμε επίσης να παραβλέψουμε ότι η κατάπωση της κάψουλας είναι δύσκολο για αρκετούς ασθενείς. (7)
Η μελέτη του Asley Paterson et all που παραγματοποιήθηκε στο Καναδά σε 488 ασθενείς μας επιβεβαιώνει ότι ασθενείς που λαμβάνουν συμπληρώματα σε σταθερή δόση για αρκετό χρονικό διάστημα τα επίπεδα ΕPA στο αίμα των ασθενών αυξάνονται. (8)

ΩΜΕΓΑ-3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ ΚΑΙ ΨΑΡΙ

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα προτείνει την αύξηση κατανάλωσης ψαριών για τα ωφέλη που έχουν αυτά στην υγεία του ανθρώπου.Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας προτείνει να καταναλώνουμε τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα.
Ωστόσο η υπεραλίευση θεωρείται η κύρια απειλή για τη θαλάσια αλιεία. Το 2015 , 7,5 % ( σε σύνολο 1220 ειδών ) όλων των ευρωπαϊκών θαλάσσιων ειδών ψαριών απειλούνται με εξαφάνιση . Ένα άλλο 2,6 % πολύ σύντομα θα είναι υπό εξαφάνιση (ΗIUCN 2015 ) .

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο άνθρωπος πλέον δε καλλιεργεί μόνο το έδαφος αλλα και τη θάλασσα.
Στην Ολλανδία η μέση κατανάλωση ψαριών ανά ημέρα έιναι 6-15 γραμμάρια.
Σε μελέτες που έγιναν αποδυκνείεται ότι ο σολωμός καλλιέργειας έχει περισσότερα ω-3 λιπαρα οξέα απο τον άγριο που αλιεύεται.Ωστόσο είτε το ψάρι αλιεύεται είτε καλλιεργείται είναι μια πολύ καλή πηγη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. (5) Στις κάτω χώρες από την κατανάλωση ψαριών προσλαμβάνεται το 4% της πρόσληψης πρωτεϊνών και το 22% των EPA και DHA . Επιπλέον, η τρέχουσα κατανάλωση ψαριών συμβάλλει στην πρόσληψη της βιταμίνης Β12 (9%), η βιταμίνη D (8%) και σελήνιο (8%) . Η περιεκτικότητα σε EPA ποικίλλει ανάλογα με τα είδη ψαριών, το μέγεθος, την εποχή και τη σύνθεση της τροφής . Λιπαρά είδη ψαριών, όπως ο σολομός, το σκουμπρί και η ρέγκα, περιέχουν μεγάλη ποσότητα λίπους και ω-3 LC-PUFA.
Εδώ αξίζει να παραθέσουμε ένα πίνακα με τη σύσταση των Ωμεγα- 3 λιπαρών και ψαριών και πόσα περιέχει μια μερίδα 100γρ.

ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ ΚΑΙ Ω3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας. Είναι μια ασθένεια μη θεραπεύσιμη, εκφυλιστική και θανατηφόρα η οποία περιγράφηκε αρχικά από το Γερμανό ψυχίατρο και νευροπαθολόγο Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ το 1906 . Γενικά εντοπίζεται στους ανθρώπους πάνω από 65 ετών , αν και το λιγότερο συχνά, πρόωρο Αλτσχάιμερ μπορεί να εμφανιστεί πολύ νωρίτερα, ίσως και πριν τα 50.Κατ’ εκτίμηση 15 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν παγκοσμίως Αλτσχάιμερ το 2006, και αυτός ο αριθμός μπορεί να τετραπλασιάσει μέχρι το 2050. Αν και ο κάθε πάσχων έχει Αλτσχάιμερ με έναν ιδιαίτερο τρόπο, υπάρχουν πολλά κοινά συμπτώματα. Τα πιο πρόωρα αισθητά συμπτώματα της ασθένειας συχνά δεν διαγιγνώσκονται ως Αλτσχάιμερ αλλά ως κάτι διαφορετικό, π.χ στρες ή άλλες ψυχολογικές διαταραχές. Στα πρώτα στάδια, το συνηθέστερο αναγνωρισμένο σύμπτωμα είναι η απώλεια μνήμης, όπως και η δυσκολία στην επαναφορά στην μνήμη πρόσφατων γεγονότων.
Oι νευροεκφυλιστικές διαταραχές που δημιουργεί η ασθένεια οφείλονται σε τρείς κυρίως αιτίες:
Α)διαταραχές εσφαλμένιης αναδίπλωσης της πρωτείνης

Β)βλάβη στο μηχανισμό ισχαιμίας-αιμάτωσης

Γ)διαταραχές στην αποθήκευση μυελίνης και λιπιδίων. (9)

Πως επηρεάζουν τα ω-3 λιπαρα οξέα το Αλτζχαιμερ

Όπως αναφέραμε και παραπάνω μπορούμε να λάβουμε ω-3 λιπαρά εκτός από τη τροφή και από τα συμληρώματα.Παρατηρούμε λοιπόν στην ασθένεια αυτή να έχουν βελτίωση περισσότεροι ασθενείς που λαμβαναν ψάρι και όχι συμπληρώματα.
Συγκεκριμένα η αύξηση κατανάλωσης ψαριού μειώνει 36% τον κίνδυνο εμφάνισης του Αλτσχάιμερ.Ενώ η αυξημένη δόση απο τα συμπληρώματα μάλλον όχι.
Η φυσική πηγή λοιπόν όταν συγκρίνεται με το συμπλήρωματα φαίνεται να έχει προβάδισμα.Δεν γνωρίζουμε όμως ακόμα τους λόγους για τους οπόίους συμβαίνει αυτό.Η δόση που βοηθάει στη μείωση εμφάνισης της νόσου είναι 100γρ ψαριού την εβδομάδα. (10)
Υπάρχουν όμως και μελέτες παρέμβασης με συμπληρώματα που εμφανίζεται θεραπεία μόνο σε αρχικά στάδια της ασθένειας. (11)
Σε ακόμα μία έρευνα όπου συμμετείχαν 174 ασθενείς χωρισμένοι σε 2 ομάδες (η μία λάμβανε συμπλήρωμα ενώ η άλλη placebo) που ήταν σε πρώιμο στάδιο της ασθένειας και τους χορηγήθηκαν υψηλές ποσότητες λιπαρών οξέων έδειξε ότι μπορούν αυτά να επιτύχουν την καθυστέρηση της ασθένειας αλλά όχι τη θεραπεία. (12)
Το συμπέρασμα λοιπόν από όλες τις επιδημιολογικές και προκλινικές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση ω -3 λιπαρών οξέων μπορεί να επιβραδύνει την εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών και να αποτρέψει την εξέλιξη των διαταραχών της ψυχικής υγείας όπως το Αλτσχάιμερ . Η σχέση μεταξύ διαταραχής ψυχικής υγείας και ωμέγα – 3 λιπαρά οξέα έχει αποδειχθεί από τα χαμηλότερα επίπεδα ωμέγα- 3 λιπαρών οξέων στη μεμβράνη ερυθροκυττάρων ή το πλάσμα των ασθενών που υποφέρουν από νευροεκφυλιστική διαταραχή σε σύγκριση με υγιή άτομα .

Bibliography
1. Gilbert, Kim. Metabolites derived from omega-3 fatty acids are important for cardioprotection. EUROPEAN JOURNAL OF PHARMACOLOGY. 2015.
2. Simopoulos, Artemis P. The Importance of the Omega-6/Omega-3 Fatty Acid Ratio in Chronic Diseases. Experimental Biology and Medicine . 2008.
3. [Ηλεκτρονικό] http://www.scopus.com/record/
4. [Ηλεκτρονικό] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18504706.
5. Sustainability aspects and nutritional composition of fish: evaluation of wild and cultivated fish species consumed in the Netherlands. Seves, S. Marije. Climatic Change, s.l. : CROSSMARK, 2015.
6. Acomparisonofactualversusstatedlabel amounts f EPA and DHAincommercial omega-3dietarysupplementsintheUnited States . AlisonCKleiner. s.l. : Society οf Chemical Industry, 2014.
7. [Ηλεκτρονικό] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814615301412.
8. Paterson, Asley C. Omega- 3 Polysaturated fatty acid blood biomarkers increase linearly in men and women after tightly control intakes of 0.25,0.5,and 1 g/d of EPA +DHA. Nutrition Research . Canada : Elsevier, 2015.
9. [Ηλεκτρονικό] http://www.hindawi.com/journals/bmri/2015/172801/.
10. [Ηλεκτρονικό] http://www.mdpi.com/1422-0067/16/10/24600.
11. Thomas, J. [Ηλεκτρονικό] http://www.hindawi.com/journals/bmri/2015/172801/.
12. Yvonne Freund-Levi, MD, και συν. [Ηλεκτρονικό] http://archneur.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=792554.