ΠΩΣ ΒΟΗΘΑΕΙ Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ;

Ο ρόλος της διατροφής παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της γαστρίτιδας και του πεπτικού έλκους. Παρακάτω θα δούμε μερικούς διατροφικούς παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών. Επίσης ελάχιστοι διατροφικοί παράγοντες μπορούν με σαφήνεια να ενοχοποιηθούν για την πρόκληση ή επιδείνωση της γαστρίτιδας/πεπτικού έλκους.

• Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ, ενδέχεται να προκαλεί επιφανειακή βλάβη του βλεννογόνου ή να επιδεινώνει κάποια προϋπάρχουσα νόσο ή να επηρεάζει τη θεραπεία του πεπτικού έλκους. H μέτρια κατανάλωση δε μοιάζει να είναι παθογόνος για ανάπτυξη πεπτικών ελκών εκτός αν συνυπάρχουν κι άλλοι παράγοντες κινδύνου. Από την άλλη πλευρά η µπύρα και το κρασί προκαλούν σημαντική αύξηση των γαστρικών εκκρίσεων και θα πρέπει να αποφεύγονται.
• Τα πρωτεϊνούχα τρόφιμα εξουδετερώνουν προσωρινά τις γαστρικές εκκρίσεις όμως μπορεί επίσης να ενεργοποιούν την έκκριση γαστρίνης, οξέος και πεψίνης.
• Το γάλα ή η κρέμα, τα οποία πριν αρκετά χρόνια θεωρούνταν βασικά για την προστασία του στομάχου δε θεωρούνται πλέον χρήσιμα ως «θεραπευτικά μέσα».
• Το ρΗ ενός φαγητού έχει μικρή θεραπευτική σημασία εκτός από τους ασθενείς εκείνους που εμφανίζουν βλάβες στο στόμα και στον οισοφάγο. Τα περισσότερα φαγητά είναι λιγότερο όξινα από το φυσιολογικό γαστρικό ρΗ (1,0 έως 3,0). Το ρΗ του χυμού πορτοκαλιού και του γκρέιπφρουτ είναι 3,2 με 3,6 και το ρΗ των κοινώς χρησιμοποιούμενων αναψυκτικών κυμαίνεται από 2,8 έως 3,5 (Flick, 1970). Βέβαια αν σκεφτούμε την εγγενή οξύτητα και την καταναλισκόμενη ποσότητα φρουτοχυμών και αναψυκτικών, τα προαναφερθέντα ροφήματα δεν είναι πιθανό να προκαλούν πεπτικά έλκη ή να επηρεάζουν τη διαδικασία επούλωσής τους. Μερικοί πάσχοντες εκφράζουν δυσφορία με την κατανάλωση όξινων τροφών αλλά η διαταραχή αυτή δεν είναι σταθερή ανάμεσα σε όλους τους ασθενείς και μάλιστα σε ορισμένους τα συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται µε την καούρα.
• Ο καφές και η καφεΐνη ενεργοποιούν την έκκριση οξέος και μπορεί να μειώνουν την πίεση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Παρόλα αυτά κανένα από αυτό τα δυο στοιχεία δεν εμπλέκεται σημαντικά στα αίτια των πεπτικών ελκών, εκτός από το πρόβλημα της συμμετοχής τους στην αύξηση της έκκρισης του οξέος και στο αίσθημα δυσφορίας που συνοδεύει την κατανάλωσή τους.
• Όταν πολύ μεγάλες δόσεις συγκεκριμένων μπαχαρικών δίδονται από το στόμα ή τοποθετούνται ενδογαστρικά χωρίς άλλες τροφές, τότε αυξάνουν την έκκριση οξέος, επιφέρουν μικρές παροδικές επιφανειακές διαβρώσεις, προκαλούν φλεγμονή του βλεννογόνου και μεταβάλλουν τη διαπερατότητα ή την κινητικότητα του γαστρεντερικού. Τα μπαχαρικά που ενοχοποιούνται περισσότερο είναι το τσίλι, τα μαύρα πιπέρια και το καγιέν. Μικρές ποσότητες καυτερής πιπεριάς ή του πικάντικου συστατικού της, δηλαδή του κοκκινοπίπερου, μπορεί να βοηθούν στην αύξηση της προστασίας του βλεννογόνου μέσω της αύξησης παραγωγής βλέννας. Από την άλλη όμως πλευρά οι μεγάλες ποσότητες του ιδίου μπορεί να προκαλούν επιφανειακή βλάβη του βλεννογόνου ειδικά όταν καταναλώνονται µε αλκοόλ. Τουλάχιστον ένα µικρό ποσοστό των δυσανεξιών σε μπαχαρικά ενδέχεται να συνδέεται µε συγκεκριμένες αλλεργικές αντιδράσεις . Το μπαχαρικό κουρκούμη μπορεί στην πραγματικότητα να αναστέλλει την προσκόλληση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στο στόμαχο.
• Η χρήση προβιοτικών έχει μελετηθεί στο πλαίσιο της πρόληψης, της αντιμετώπισης και της εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. Σε κάποιες μελέτες ο ρόλος τους σαν συμπληρωματική θεραπεία και σε ένα μικρότερο βαθμό σαν μέρος των προσπαθειών για την ανωτέρω εκρίζωση, μοιάζει ιδιαίτερα σημαντικός.
• Επειδή οι προσταγλαδίνες από τα ωμέγα 3 και ωμέγα 6 λιπαρά οξέα εμπλέκονται στη φλεγμονώδη, ανοσολογική και κυτταροπροστατευτική φυσιολογία του βλεννογόνου του γαστρεντερικού, οι ίδιες έχουν αρχίσει να μελετώνται για τις προσπάθειες αντιμετώπισης των πεπτικών βλαβών και της λοίμωξης από ελικοβακτηρίδιο. Ορισμένες έρευνες δείχνουν προστατευτικά και άλλες καταστροφικά αποτελέσματα τόσο των ω-3 όσο και των ω-6 λιπαρών οξέων. Όταν προστατεύονται από την υπεροξείδωση τα ω-3 λιπαρά οξέα φαίνεται ότι έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και προστατευτική επίδραση ενάντια στον τραυματισμό του βλεννογόνου από φάρμακα ή από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Οι καλές διατροφικές συνήθειες µε συνυπάρχουσα επαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, φρούτων, λαχανικών και φυτικών ινών μπορεί να περιορίζει την πιθανότητα επιπλοκών από τη λοίμωξη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. Η υποθρεψία που προέρχεται είτε από ελλείψεις μικροθρεπτικών συστατικών είτε από γενικότερη θερμιδο-πρωτεϊνική υποθρεψία επηρεάζει τη διαδικασία επούλωσης του γαστρεντερικού. Μια υψηλής ποιότητας διατροφή καθώς και η αποφυγή των διατροφικών ελλείψεων ενδέχεται να προσφέρουν ορισμένη προστασία από τα πεπτικά έλκη και να συνεισφέρουν στην επούλωση. Από πρακτικής πλευράς τα άτομα που βρίσκονται σε θεραπεία για γαστρίτιδα και πεπτικό έλκος θα ήταν σκόπιμο να απέφευγαν την υπερβολική χρήση μπαχαρικών, αλκοόλ και καφέ (και των ντε-καφεινέ ροφημάτων) και να κατανάλωναν μια διατροφικά επαρκή δίαιτα με ικανοποιητικές ποσότητες φυτικών ινών από φρούτα και λαχανικά. Είναι επίσης λογικό να χρησιμοποιούν συμπληρώματα διατροφής ώστε να καλύπτουν πιθανές διατροφικές ανεπάρκειες. Βέβαια επειδή κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν σημαντική γαστρική απόφραξη ή μάζες ξένων υλικών στο στόμαχο, η καλή μάσηση και η αποφυγή τροφών µε φλοιό είναι χρήσιμη ειδικά σε άτομα με έλλειψη οδόντων ή με οδοντοστοιχίες. Η συχνότητα των γευμάτων είναι μια αμφιλεγόμενη υπόθεση στη διαχείριση των πεπτικών ελκών. Τα μικρά και συχνά γεύματα αυξάνουν την ευφορία, μειώνουν την πιθανότητα παλινδρόμησης του οξέος, ενεργοποιούν τη γαστρική αιματική ροή, όμως μπορεί και να αυξάνουν την καθαρή παραγωγή οξέος. Γενικότερα οι ερευνητές συμφωνούν πως οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν τα μεγάλα γεύματα ειδικά πριν την κατάκλιση, ώστε να ελαττώσουν με τον τρόπο αυτό τις λανθάνουσες αυξήσεις στην έκκριση οξέος. Στις περιπτώσεις των ελκών λόγω στρες η συνεχής εντερική σίτιση και η πρώιµη µεταχειρουργική σίτιση μπορεί να βοηθά στη διατήρηση του φραγμού του βλεννογόνου και της γαστρεντερικής κυκλοφορίας µε συνέπεια τη μείωση του κίνδυνου ανάπτυξης των προαναφερθέντων ελκών.

ΠΗΓΗ: KRAUSE’S, Θεραπευτική Διατροφή