ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο αδένας του προστάτη ρευστοποιεί μέρος του σπέρματος. Βρίσκεται ακρίβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από τον όρθο.Περιβάλει την ουρήθρα( το σωλήνα δηλαδή που μεταφέρει τα ούρα και το σπέρμα έξω από τον οργανισμό). (1)

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο κοινή μορφή καρκίνου στους άνδρες στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον καρκίνο του δέρματος. Είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Εμφανίζεται πιο συχνά στους Αμερικάνους – Αφρικάνους από ότι στους λευκούς ανθρώπους.Οι έγχρωμοι έχουν περισσότερες πιθανότητες θανάτου απόν την ασθένεια από ότι οι λευκοί άνδρες. (1)

Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του προστάτη είναι αδενοκαρκινώματα (καρκίνοι που ξεκινούν στα κύτταρα που παράγουν και απελευθερώνουν βλέννα και άλλα υγρά). Ο καρκίνος του προστάτη συχνά δεν  έχει πρώιμα συμπτώματα. Προχωρημένος καρκίνος του προστάτη μπορεί να προκαλέσει σε άνδρες συχνότερη ούρηση ή να ασθενέστερη ροή των ούρων, αλλά αυτά τα συμπτώματα μπορεί επίσης να προκληθούν από καλοήθεις παθήσεις του προστάτη. (1)

Ο καρκίνος του προστάτη συνήθως αναπτύσσεται πολύ αργά. Οι περισσότεροι άνδρες με καρκίνο του προστάτη είναι ηλικίας άνω των 65 ετών και δεν πεθαίνουν από την ασθένεια.

Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση είναι 66 έτη. Μπορεί να θεραπευτεί όταν εντοπίζεται, και ανταποκρίνεται συνήθως στην πιο διαδεδομένη θεραπεία. Ο ρυθμός ανάπτυξης του όγκου ποικίλει από πολύ αργή έως μέτρια ή ταχεία, και μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν παρατεταμένη επιβίωση ακόμη και  αν έχει γίνει μετάσταση σε απομακρυσμένες θέσεις, όπως οστό. Το σχετικό ποσοστό επιβίωσης είναι τα 5 έτη για τους άνδρες που  διαγιγνώσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες  από 2001-2007 . Η προσέγγιση για την θεραπεία επηρεάζεται από την ηλικία και τα συνυπάρχοντα ιατρικά προβλήματα. Παρενέργειες των διαφόρων μορφών θεραπείας θα πρέπει να εξετάζεται στην επιλογή των κατάλληλων διαχείρισης. Πολλοί ασθενείς-ειδικά εκείνοι με εντοπισμένους όγκους, μπορεί να πεθάνουν από άλλες ασθένειες, ακόμα και όταν ακολουθείται συντηριτική θεραπευτική αγωγή. (2)

Παρακάτω ακολουθεί μία εικόνα για να μας προσδιορίσει την ακριβή θέση του προστάτη στο σώμα.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ

Όπως αναφέραμε ο δεύτερος πιο συχνός  καρκίνος στους άνδρες είναι ο καρκίνος του προστάτη παγκοσμίως και  η μεγαλύτερη συχνότητα και θνησιμότητα εμφανίζεται στις ανεπτυγμένες  χώρες. Μελέτες δείχνουν ότι η μεγάλη διακύμανση των διεθνών ποσοστών του καρκίνου του προστάτη μπορεί να είναι αποδοθεί σε «δυτικοποιημένο» τρόπο ζωής και διατροφής. Μελέτες που εξέτεσαν τη διατροφή σε σχέση με τον κίδυνο εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη, επικεντρώθηκαν παραδοσιακά σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά και ομάδες τροφίμων. Ωστόσο υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για το συνολικό τρόπο διατροφής και ζωής γιατί έτσι μόνο θα υπάρχουν σημαντικά δείγματα για την βελτιοποίηση της δημόσιας υγείας. (3)

Το 2007, το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF) και το Αμερικανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (AICR) δημοσίευσε οκτώ συστάσεις για τη σωματική δραστηριότητα, τη διατροφή και το σωματικό
βάρος για την πρόληψη του καρκίνου. (3)

Η μεγάλη Eυρωπαϊκή Προοπτική Μελέτη για τον Καρκίνο και τη Διατροφή (EPIC) μελέτη ανέφερε ότι οι άνδρες που ακολουθούν τις συστάσεις       WCRF / AICR δεν έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη σε σύγκριση με εκείνους που εμφάνισαν αν και δεν εξετάστηκε η σχέση με το στάδιο και το είδος. Η WCRF / AICR με ολοκληρωμένη συστηματική εξέταση παρατήρησε ότι το ασβέστιο είναι πιθανόν να σχετίζεται θετικά με τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, ενώ το σελήνιο και τρόφιμα που περιέχουν λυκοπένιο πιθανώς αντίστροφα.

Χαμηλά ποσοστά σεληνίου σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο σε προχωρημένο στάδιο της νόσου.

Πιο συγκεκριμένα μελέτη που έγινε στη Δανία και σε σύνολο πληθυσμού 27.179 εντοπίστικαν 784 περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη.Τα 2/3 (n=545) είχαν προχωρημένη νόσο κατά τη διάρκεια διάγνωσης και οι 171 είχαν πολύ προχωρημένης κατάστασης. Από το 2007 μέχρι το 2012 όπου και παρακολουθήσαμε τους ασθενείς διαπιστώθηκαν 305 θάνατοι από το καρκίνο του προστάτη. Το Se του πλάσματος δεν συνδέθηκε με ολικό ή προχωρημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, αλλά υψηλότερα επίπεδα Se συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο της υψηλής ποιότητας της νόσου. Συμπερασματικά, τα επίπεδα πλάσματος Se και σεληνοπρωτεϊνης P δεν συνδέθηκαν με τον κίνδυνο  προχωρημένου καρκίνου του προστάτη, αλλά τα υψηλότερα επίπεδα αυτών των δύο βιοδεικτών συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης και ανάπτυξης της νόσου. (4)

Όσο αναφορά το σελήνιο  σε μετά- ανάλυση 69 μελετών τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υψηλή έκθεση σε σελήνιο είχε μια προστατευτική επίδραση στον κίνδυνο καρκίνου  Ωστόσο, δεν βρέθηκε μια προστατευτική αποτελεσματικότητα του συμπληρώματος σεληνίου. Υψηλή έκθεση σελήνιο μπορεί να έχει διαφορετικές επιδράσεις σε συγκεκριμένους τύπους καρκίνου. Μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, καρκίνο του πνεύμονα, καρκίνο του οισοφάγου, γαστρικό καρκίνο, και καρκίνο του προστάτη, αλλά δεν συνδέθηκε με καρκίνο του παχέος εντέρου, του καρκίνου της ουροδόχου κύστης, και καρκίνο του δέρματος. (5)

 Το 2011 μετα-ανάλυση εξέτασε την κατανάλωση του πράσινου και μαύρου τσαγιού και του κινδύνου καρκίνου του προστάτη. Για το πράσινο τσάι, επτά μελέτες παρατήρησης εντοπίστηκαν, και οι περισσότερες ήταν από την Ασία. Τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά σημαντική αντίστροφη σχέση μεταξύ κατανάλωσης πράσινου τσαγιού και του κινδύνου καρκίνου του προστάτη  αλλά καμία συσχέτιση δε βρέθηκε στις τέσσερις μελέτες κοόρτης. Για το μαύρο τσάι, δεν διαπιστώθηκε καμία συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης τσαγιού και του κινδύνου καρκίνου του προστάτη. Τα αντιφατικά αποτελέσματα που αναφέρονται σε αυτές τις μελέτες πληθυσμού μπορεί να αποδωθούν σε συγχυτικούς παράγοντες που περιλαμβάνουν την κατανάλωση αλατισμένων φαγητών , τη γεωγραφική θέση, τον καπνό  το αλκοόλ, καθώς και άλλες διατροφικές διαφορές. (6)

Στις ασιατικές χώρες με υψηλή κατά κεφαλήν  κατανάλωση πράσινου τσαγιού, τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του προστάτη είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο  και ο κίνδυνος καρκίνου του προστάτη φαίνεται να αυξάνεται μεταξύ των ασιατικών ανδρών που εγκαταλείπουν τις διατροφικές τους συνήθειες κατά τη μετάβαση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. (7)  Σε γενικές γραμμές, ευρήματα από πληθυσμιακές μελέτες δείχνουν ότι το πράσινο τσάι μπορεί να βοηθήσει στην προστασία κατά του καρκίνου του προστάτη σε ασιατικούς πληθυσμούς. (8) Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν επιδημιολογικές μελέτες σε άλλους πληθυσμούς  που να εξετάζει τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης πράσινου τσαγιού και του κινδύνου καρκίνου του προστάτη ή την προστασία από τον κίνδυνο.

Το λυκοπένιο είναι ένα καροτενοειδές, μια φυσική χρωστική ουσία από  φυτά, διάφορα φρούτα και λαχανικά συμπεριλαμβανομένων τις ντομάτες , τα βερίκοκα  και το καρπούζι. Η  απορρόφηση του λυκοπενίου βελτιώνεται με την ταυτόχρονη πρόσληψη διατροφικού λίπους. Σε κλινικές δοκιμές που περιελάμβαναν ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, δόσεις που κυμαίνονται από 10 έως 120 mg / ημέρα έχουν γίνει καλά ανεκτές,με σπάνιες γαστρεντερικές διαταρραχές. Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν αξιολογήσει πιθανές συσχετίσεις μεταξύ της πρόσληψης λυκοπενίου και  μειωμένης συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.

Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι πληθυσμοί με υψηλή πρόσληψη διαιτητικών λυκοπενίου έχουν χαμηλότερους κινδύνους καρκίνου του προστάτη. Υποψήφιοι και μελέτες περιπτώσεων ελέγχου του λυκοπενίου έχουν δείξει να είναι σημαντικά χαμηλότερος στον ορό και στους ιστούς των ασθενών με καρκίνο σε σχέση με τους μη ελεγχόμενους. (9)

Σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε 81 ασθενείς οι οποίοι ελάμβανα 4 mg  λυκοπενίου την ημέρα ενώ οι άλλοι όχι μας έδειξε κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης ότι τα αδενοκαρκινώματα που διαγνώστηκαν ήταν πιο συχνά σε ασθενείς που δεν είχαν λάβει τα συμπληρώματα από ό, τι σε ασθενείς που είχαν λάβει το λυκοπένιο (6/20 έναντι 2/20). Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι το λυκοπένιο μπορεί να είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη HGPIN και όχι στην εξέλιξη του καρκίνο του προστάτη. (10)

Με βάση τα ευρήματα από προηγούμενες μελέτες, η SELECT, μια μεγάλη πολυκεντρική κλινική δοκιμή, ξεκίνησε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας το 2001 για να εξετάσει τα αποτελέσματα του σεληνίου  και της βιταμίνη Ε για την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη. Περισσότεροι από 35.000 άνδρες, ηλικίας 50 ετών και άνω, από περισσότερες από 400 τοποθεσίες (τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, και το Πουέρτο Ρίκο ) επιλέχθηκαν τυχαία για να λαμβάνουν βιταμίνη Ε (οξικό άλφα-τοκοφερόλης, 400 IU ημερησίως) και ένα ψευδοφάρμακο, σελήνιο (L-σεληνομεθειονίνη, 200 μg ημερησίως) και εικονικό φάρμακο, βιταμίνη Ε και σελήνιο, ή δύο εικονικά φάρμακα ημερησίως για 7 μέχρι 12 έτη . Το κύριο καταληκτικό σημείο της κλινικής δοκιμής ήταν η επίπτωση του καρκίνου του προστάτη. (11)

Στα αρχικά αποτελέσματα της SELECT δημοσιεύθηκαν το 2009. Δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στα ποσοστά του καρκίνου του προστάτη στις τέσσερις ομάδες. Στην ομάδα που χορηγήθηκε μόνο βιταμίνη Ε, υπήρξε μια μη σημαντική αύξηση στα ποσοστά του καρκίνου του προστάτη (Ρ = 0,06), στην ομάδα που έλαβε μόνο σελήνιο υπήρξε μια μη σημαντική αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης του σακχαρώδους διαβήτη (Ρ = 0,16). Βάση των διαπιστώσεων αυτών, η επιτροπή των δεδομένων και της παρακολούθησης της ασφάλειας σταμάτησε στους συμμετέχοντες τα συμπληρώματα μελέτης. (12)

 Στα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν το 2011, σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου, το ποσοστό ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στην ομάδα που λάμβανε μόνο βιταμίνη Ε (P = 0.008) και αντιστοιχούσε σε αύξηση 17% του κινδύνου καρκίνου του προστάτη. Υπήρξε επίσης μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη σε άνδρες που είχαν λάβει σελήνιο σε σχέση με τους άνδρες που έλαβαν εικονικό φάρμακο, αλλά οι διαφορές αυτές δεν ήταν στατιστικά σημαντικές. (13)

Η σχέση μεταξύ της βιταμίνης D και του καρκίνου του προστάτη έχει εξεταστεί σε πολυάριθμες επιδημιολογικές μελέτες.Tα επίπεδα της βιταμίνης D αναλύθηκαν ετησίως για 5 χρόνια σε ασθενείς με μη μεταστατικό καρκίνο του προστάτη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι καθ ‘όλη τη διάρκεια της μελέτης, ανεπάρκεια βιταμίνης D ήταν διαδεδομένη μεταξύ αυτών των ασθενών με καρκίνο. (14)

To 2008 αναδρομική μελέτη 749 ανδρών  που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη βρέθηκαν με υψηλότερη συγκέντρωση  βιταμίνης D(oh)25 γεγονός που μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο επιθετικής νόσου. (15)   Σε μετα-ανάλυση όπου συμμετοχαν 11.941 περιπτώσεις και 13.870 έλεγχοι, βρέθηκε αυξημένος κίνδυνος 17%   για εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη σε άνδρες με υψηλότερα επίπεδα D(OH)25. (16)

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Τις τελευταίες δεκαετίες οι εκτιμήσεις σχετικά με το ρόλο των βιταμινών και των αντιοξειδωτικών στην πρωτογενή πρόληψη των ουροποιογεννητικών όγκων έχουν αλλάξει δραματικά. Παρ ‘όλες τις προσπάθειες, η αποτελεσματικότητα μιας συγκεκριμένης ένωσης δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής. Κατά συνέπεια, συστάσεις για τη χρήση βιταμινών ή άλλων συμπληρώματων για την πρωτογενή πρόληψη των ουρολογικών όγκων πρέπει να αποφεύγεται. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η μέτρια κατανάλωση τροφίμων, η μείωση των γαλακτοκομικών προϊόντων και μια ασιατική ή μεσογειακή διατροφή μπορεί όχι μόνο να προλάβει τον καρκίνο του προστάτη (PCA), αλλά να έχει επιπλέον ευεργετικά αποτελέσματα για τη γενική υγεία. Παρά το γεγονός ότι η ποσοτικοποίηση των ευρημάτων αυτών μπορεί να είναι δύσκολη, γίνεται φανερό ότι τα μέτρα αυτά θα έχουν επιπλέον συνεργιστικά αποτελέσματα για τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Λαμβάνοντας υπόψη το μεγάλο αριθμό των ασθενών με PCA που πεθαίνουν δεν σχετίζονται με τον καρκίνο, αλλά από την ταυτόχρονη παρουσία άλλων νόσων. Πιο πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν μια πιθανή επίδραση των διατροφικών ενώσεων σε βιοχημική υποτροπή του όγκου σε ασθενείς PCA μετά την οριστική θεραπεία. Αυτές οι παρατηρήσεις μπορεί να χρησιμεύσουν ως σημείο εκκίνησης για  νέες ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. (17)

To Αμερικάνικο Ινστιτούτο Ερευνας για τον καρκίνο προτείνει:

• Επιλέξτε μια διατροφή πλούσια σε ποικιλία από φυτικές τροφές
• Κατανάλωση λαχανικών και φρούτων
• Διατήρηση φυσιολογικού βάρους
• Φυσική Δραστηριότητα
• Πολυ σπάνια κατανάλωση αλκοόλ
• Επιλέξτε τρόφιμα χαμηλά σε λιπαρά και με χαμηλό αλάτι
• Αποφυγή του καπνίσματος
• Να επιλέγουμε ασφαλή καταστήματα τροφίμων και να προετοιμάζουμε το γεύμα μας

Bibliography

1. [Ηλεκτρονικό] http://www.cancer.gov/about-cancer.
2. [Ηλεκτρονικό] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK66036/.
3. Vanessa Er et al. [Ηλεκτρονικό] 2015. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25017249.
4. Outzen M et al. [Ηλεκτρονικό] 2016. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26971676.
5. Cai X et al. [Ηλεκτρονικό] 2016. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26786590.
6. Montague JA et al. [Ηλεκτρονικό] 2012. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22864870.
7. Ito K. [Ηλεκτρονικό] 2014. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK83984/.
8. Zheng J et al. [Ηλεκτρονικό] 2011. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21667398.
9. Simone Mariani et al. [Ηλεκτρονικό] 2014. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3907878/.
10. Bunker CH et al. [Ηλεκτρονικό] 2007. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17571945.
11. Klein EA. [Ηλεκτρονικό] 2004. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15753149.
12. Scott M. Lippman, MD et al. [Ηλεκτρονικό] 2009. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3682779/.
13. Klein EA et al. [Ηλεκτρονικό] 2011. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21990298.
14. Choo CS et al. [Ηλεκτρονικό] ELSEVIER, 2011. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21310302.
15. Ahn J. [Ηλεκτρονικό] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18505967.
16. Demetrius Albanes et al. [Ηλεκτρονικό] 2012. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3188814/.
17. Schmitz-Dräger BJ. [Ηλεκτρονικό] 2014. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25166608.