ΦΟΥΡΝΟΙ ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΩΝ : ΥΓΙΕΙΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Ή ΟΧΙ;

Οι φούρνοι μικροκυμάτων  είναι πολύ βολικοί, καθώς είναι πολύ απλοί και απίστευτα γρήγοροι στην χρήση. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα μικροκύματα παράγουν επιβλαβή ακτινοβολία και βλάπτουν τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων. Επομένως, ίσως αναρωτιέστε εάν είναι ασφαλές να τους χρησιμοποιούμε για την θέρμανση και το μαγείρεμα των τροφίμων.

Πως λειτουργούν οι φούρνοι μικροκυμάτων;

Οι φούρνοι μικροκυμάτων είναι συσκευές κουζίνας που μετατρέπουν την ηλεκτρική ενέργεια σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα που ονομάζονται μικροκύματα. Αυτά τα κύματα διεγείρουν τα μόρια των τροφίμων, τα δονούν, τα περιστρέφουν και τα συγκρούουν μεταξύ τους – με αποτέλεσμα η ενέργεια να μετατρέπεται σε θερμότητα, όπως όταν τρίβουμε τα χέρια μας μαζί. Τα μικροκύματα επηρεάζουν κυρίως τα μόρια του νερού, αλλά μπορούν επίσης να θερμάνουν τα λίπη και τα σάκχαρα – σε μικρότερο βαθμό από το νερό.

Μπορεί η ακτινοβολία να μας βλάψει;

Οι φούρνοι μικροκυμάτων παράγουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Μπορεί αυτό να φαίνεται ανησυχητικό εξαιτίας της αρνητικής έννοιας τη ακτινοβολίας. Η ακτινοβολία που παράγουν είναι μη ιονίζουσα, και είναι παρόμοια με την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων – απλά αρκετά πιο δυνατή. Σκεφτείτε ότι το φως είναι και αυτό ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, επομένως δεν είναι όλες οι ακτινοβολίες κακές. Οι φούρνοι μικροκυμάτων έχουν μεταλλικές ασπίδες και μεταλλικές σίτες γύρω από την πόρτα τους που εμποδίζουν την ακτινοβολία να βγει έξω από το φούρνο, επομένως δεν υπάρχει κίνδυνος να μας βλάψουν. Για να είστε ασφαλείς, μην πλησιάζετε το πρόσωπό σας στο πορτάκι του φούρνου και κρατήστε το κεφάλι σας τουλάχιστον 30 cm μακριά από το φούρνο. Η ακτινοβολία μειώνεται γρήγορα με την απόσταση. Επίσης, βεβαιωθείτε ότι ο φούρνος μικροκυμάτων σας είναι σε καλή κατάσταση. Εάν είναι παλιός ή σπασμένος – ή αν η πόρτα δεν κλείνει σωστά – τότε θα πρέπει να τον αντικαταστήσετε.

Επιδράσεις στην θρεπτική αξία των τροφίμων

Κάθε μορφή μαγειρέματος μειώνει την θρεπτική αξία των τροφίμων. Οι κύριοι παράγοντες που επιδρούν είναι η θερμοκρασία, η διάρκεια μαγειρέματος και η μέθοδος. Κατά το βράσιμο, τα υδατοδιαλυτά συστατικά, μπορεί να διαρρεύσουν από το φαγητό. Όσον αφορά τα μικροκύματα, οι χρόνοι μαγειρέματος είναι γενικά σύντομοι και η θερμοκρασία χαμηλή. Επιπλέον, το φαγητό συνήθως δεν είναι βρασμένο. Για αυτόν τον λόγο, οι φούρνοι μικροκυμάτων διατηρούν περισσότερα θρεπτικά συστατικά από μεθόδους όπως το τηγάνισμα και το βράσιμο. Σύμφωνα με δύο μελέτες, ο φούρνος μικροκυμάτων δεν μειώνει τη θρεπτική αξία περισσότερο από άλλες μεθόδους μαγειρέματος. Μια μελέτη σε είκοσι διαφορετικά λαχανικά έδειξε ότι ο φούρνος μικροκυμάτων και το ψήσιμο διατηρούσαν τα αντιοξειδωτικά καλύτερα, ενώ το μαγείρεμα υπό πίεση και το βράσιμο ήταν οι χειρότερες μέθοδοι. Ωστόσο, μια μελέτη διαπίστωσε ότι μόνο 1 λεπτό στον φούρνο μικροκυμάτων κατέστρεψε ορισμένες από τις ενώσεις που καταπολεμούν τον καρκίνο στο σκόρδο, ενώ σε συμβατικό φούρνο χρειάστηκαν 45 λεπτά. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι ο φούρνος μικροκυμάτων κατέστρεψε το 97% των αντιοξειδωτικών ουσιών στο μπρόκολο, ενώ το βράσιμο κατέστρεψε μόνο το 66%. Αυτή η μελέτη αναφέρεται συχνά ως απόδειξη ότι τα μικροκύματα υποβαθμίζουν τα τρόφιμα. Λάβετε υπόψη ότι το είδος της τροφής ή της θρεπτικής ουσίας συνήθως έχει σημασία. Για παράδειγμα, δεν συνιστάται η θέρμανση του μητρικού γάλακτος σε φούρνο μικροκυμάτων γιατί μπορεί να βλάψει τους αντιβακτηριακούς παράγοντες που έχει το γάλα. Ωστόσο, με λίγες εξαιρέσεις, τα μικροκύματα τείνουν να διατηρούν πολύ καλά τα θρεπτικά συστατικά.

Μειώνουν τον σχηματισμό επιβλαβών ενώσεων

Ο φούρνος μικροκυμάτων μπορεί να μειώσει τον σχηματισμό επιβλαβών ενώσεων σε ορισμένα τρόφιμα. Ένα πλεονέκτημα του φούρνου μικροκυμάτων είναι ότι το φαγητό δεν ζεσταίνεται τόσο πολύ όσο με άλλες μεθόδους μαγειρέματος, όπως το τηγάνισμα. Συνήθως, η θερμοκρασία δεν ξεπερνά τους 100°C – το σημείο βρασμού του νερού. Ωστόσο, τα λιπαρά τρόφιμα όπως το μπέικον μπορεί να ζεσταθούν περισσότερο. Το μπέικον είναι ένα τρόφιμο που σχηματίζει επιβλαβείς ενώσεις που ονομάζονται νιτροζαμίνες όταν μαγειρεέεται. Αυτές οι ενώσεις δημιουργούνται όταν τα νιτρώδη που περιέχουν τα τρόφιμα, θερμαίνονται υπερβολικά. Σύμφωνα με μια μελέτη, η θέρμανση του μπέικον σε φούρνο μικροκυμάτων προκάλεσε τον σχηματισμό των λιγότερων νιτροζαμίνων από όλες τις μεθόδους μαγειρέματος. Μια άλλη μελέτη για το κοτόπουλο έδειξε ότι κατά το μαγείρεμά του στον φούρνο μικροκυμάτων, σχηματίζει πολύ λιγότερες επιβλαβείς ενώσεις σε σύγκριση με το τηγάνισμα.

Αποφύγετε τους πλαστικούς περιέκτες

Πολλά πλαστικά περιέχουν ουσίες που προκαλούν ορμονικές διαταραχές και μπορεί να βλάψουν τον οργανισμό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δισφαινόλη – α (BPA), που έχει συνδεθεί με καταστάσεις όπως ο καρκίνος, οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα και η παχυσαρκία. Όταν θερμαίνονται, αυτοί οι περιέκτες, μπορεί να απελευθερώσουν ουσίες στο φαγητό. Για τον λόγο αυτό, δεν κάνει να χρησιμοποιούμε πλαστικούς περιέκτες όταν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τον φούρνο μικροκυμάτων, εκτός αν αναγράφεται ότι η χρήση τους σε φούρνους μικροκυμάτων είναι ασφαλής. Αυτή η προφύλαξη δεν αφορά συγκεκριμένα μόνο τα μικροκύματα. Η θέρμανση του φαγητού μέσα σε πλαστικούς περιέκτες, είναι γενικά κακή ιδέα, ανεξάρτητα από ποια μέθοδο θέρμανσης θα χρησιμοποιήσουμε.

Θερμάνετε το φαγητό σας σωστά

Τα μικροκύματα έχουν ορισμένα μειονεκτήματα. Για παράδειγμα, μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικά όσο άλλες μέθοδοι μαγειρέματος, στην εξουδετέρωση βακτηρίων και άλλων παθογόνων που μπορεί να οδηγήσουν σε τροφική δηλητηρίαση. Αυτό συμβαίνει επειδή και η θερμότητα και ο χρόνος μαγειρέματος είναι αρκετά μικρότερα. Μερικές φορές το φαγητό θερμαίνεται ανομοιόμορφα. Η χρήση φούρνου μικροκυμάτων με περιστρεφόμενο δίσκο μπορεί να μεταδώσει την θερμότητα πιο ομοιόμορφα κι έτσι το φαγητό σας να θερμαίνεται επαρκώς, ώστε να είστε βέβαιοι ότι έχουν σκοτωθεί όλοι οι μικροοργανισμοί. Είναι επίσης σημαντικό να είστε προσεκτικοί όταν θερμαίνετε υγρά. Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα τα υπερθερμασμένα υγρά να εκραγούν από το δοχείο τους και να σας κάψουν. Ποτέ μη ζεσταίνετε το βρεφικό γάλα ή οποιοδήποτε φαγητό ή ποτό που προορίζεται για μικρά παιδιά σε φούρνο μικροκυμάτων λόγω του κινδύνου εγκαυμάτων. Για να μειώσετε τον κίνδυνο εγκαυμάτων γενικά, ανακατέψτε αυτό που ψήνατε σε μικροκύματα και αφήστε το να κρυώσει για λίγο.

Το συμπέρασμα

Τα μικροκύματα είναι μια ασφαλής, αποτελεσματική και εξαιρετικά βολική μέθοδος μαγειρέματος. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι προκαλούν κάποια βλάβη — και κάποιες ενδείξεις ότι είναι ακόμη καλύτερη από άλλες μεθόδους μαγειρέματος στη διατήρηση των θρεπτικών συστατικών και στην πρόληψη του σχηματισμού επιβλαβών ενώσεων. Ωστόσο, δεν πρέπει να υπερθερμαίνετε ή να υποθερμαίνετε το φαγητό σας, να στέκεστε πολύ κοντά στο φούρνο μικροκυμάτων ή να θερμαίνετε οτιδήποτε σε πλαστικό δοχείο, εκτός εάν φέρει την ένδειξη ότι είναι ασφαλές για χρήση.