ΈΝΤΕΡΟ
είναι ο δεύτερος εγκέφαλος του ανθρώπου;
Έντερο: ο 2ος εγκέφαλος του σώματος μας
Όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες χαρακτηρίζουν το έντερο ως το δεύτερο εγκέφαλο του σώματος μας.
Ο καθηγητής Mark Lyte από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, όμως, προχώρησε αυτή την έννοια μερικά βήματα παραπέρα: σύμφωνα με τον Lyte, μπορούμε να ρυθμίζουμε τη διάθεσή μας με τη λήψη του σωστού συνδυασμού προβιοτικών. Προκαταρκτικές έρευνες έχουν ήδη δείξει ότι η κατάσταση της βακτηριακής χλωρίδας ενός οργανισμού επηρεάζει την ικανότητά του να αντιμετωπίζει τους στρεσογόνους παράγοντες. Πειράματα σε ποντίκια για παράδειγμα, έδειξαν ότι τα ζώα που είχαν λάβει αντιβιοτικά πριν από την έκθεση στο στρες, δεν ήταν σε θέση να παράγουν τις ορμόνες που θα τους βοηθούσαν να ανταποκριθούν καλύτερα σε αυτή την κατάσταση. Ο Lyte και η ομάδα του μιλούν για τη γέννηση ενός νέου ιατρικού κλάδου, της Ενδοκρινικής Μικροβιολογίας. Πρόκειται για τη μελέτη των ορμονών που εκκρίνονται ή παράγονται από τα ίδια τα μικρόβια και των τρόπων με τους οποίους αυτά επηρεάζουν τη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και ολόκληρου του οργανισμού. Οι μικροοργανισμοί που αποικίζουν το έντερο εμπλέκονται στην παραγωγή πληθώρας νευροδιαβιβαστών. Οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ουσίες, όπως η σεροτονίνη, η αδρεναλίνη, η ντοπαμίνη και άλλες, που βρίσκονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα και συμμετέχουν στη μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 80% των νευροδιαβιβαστών παράγεται στο πεπτικό σύστημα, είναι εύκολο να κατανοήσουμε το ρόλο του εντέρου στη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Μια σειρά μικροοργανισμών εμπλέκεται στην παραγωγή διαφόρων ουσιών και τη ρύθμιση της φυσιολογίας του οργανισμού. Για παράδειγμα, χρειαζόμαστε επαρκείς ποσότητες του GABA (γ-αμινο-βουτυρικό οξύ) για να μπορούμε να κοιμόμαστε καλά, να συγκεντρωνόμαστε ή να ανακτούμε την ηρεμία μας μετά από μια αναστάτωση. Η έλλειψη καθεμιάς από τις ουσίες αυτές συνδέεται με διαφορετικές ασθένειες:
- Της ντοπαμίνης με τη νόσο του Πάρκινσον
- Του GABA με το άγχος και τις επιληπτικές κρίσεις
- Της ακετυλοχολίνης με τη νόσο του Alzheimer και τη μυασθένεια
- Της σεροτονίνης με την κατάθλιψη.
Αυτό ανοίγει νέες προοπτικές για τη θεραπεία ασθενειών του νευρικού συστήματος αλλά και των συναισθηματικών διαταραχών. Δεν απέχουμε πολύ από τη σύνθεση συγκεκριμένων συνδυασμών προβιοτικών που θα χορηγούνται με σκοπό την θεραπεία των πληθώρας νοσημάτων.
Έντερο και αλλεργίες,
Το πεπτικό μας σύστημα καλύπτεται κατά μήκος της διαδρομής του από τον εντερικό βλεννογόνο, που πληρεί λειτουργίες απορρόφησης και φραγμού μεταξύ του εντερικού περιεχομένου και του εσωτερικού του σώματος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, ο εντερικός βλεννογόνος είναι μη διαπερατός και εξασφαλίζει ότι τα άπεπτα συστατικά, οι τοξικές ουσίες και οι επιβλαβείς μικροοργανισμοί δεν περνούν στην κυκλοφορία του αίματος. Τα θρεπτικά συστατικά περνούν στην κυκλοφορία του αίματος μόνο όταν απορροφώνται επιλεκτικά από τα κύτταρα που σχηματίζουν το βλεννογόνο
Σχηματική αναπαράσταση των εντερικών λαχνών. Σκοπός τους είναι να επιτρέπουν τη διέλευση ορισμένων θρεπτικών ουσιών, κατόπιν της διαδικασίας πέψης, στην κυκλοφορία του αίματος. Η υπερβολική διαπερατότητά τους προκαλεί τροφικές δυσανεξίες.
Οι τροφές προσλαμβάνονται και διασπώνται, κατά μήκος της διαδρομής τους στο πεπτικό σύστημα, σε απλούστερα συστατικά. Αυτό συμβαίνει με την παρέμβαση των βακτηρίων της εντερικής χλωρίδας, των ενζύμων και των πεπτικών υγρών. Τα προϊόντα της πέψης με τη σειρά τους μπορούν να απορροφηθούν μέσω του εντερικού βλεννογόνου κατά τέτοιο τρόπο ώστε το σώμα να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για να σχηματίσει τις απαραίτητες πρωτεΐνες, τους ιστούς και τα ένζυμα, ή να τα μεταβολίσει για να απελευθερώσει ενέργεια. Όταν ο εντερικός βλεννογόνος χάνει την ιδιότητα του να είναι μηoδιαπερατό σε άπεπτες ουσίες, λόγω φλεγμονών, φαρμάκων, παθογόνων μικροβίων, αλλοιώσεων της βακτηριακής χλωρίδας και άλλων αιτίων, το άπεπτο υλικό διασχίζει τον εντερικό φραγμό, εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και ενεργοποιεί αλλεργικές αντιδράσεις διαφόρων τύπων. Οι αλλεργίες είναι παθολογικές αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος σε ουσίες και μικροοργανισμούς που υπό κανονικές συνθήκες θα θεωρούνταν αβλαβείς για το σώμα. Το σύνδρομο της εντερικής διαπερατότητας συνδέεται με ασθένειες αλλεργικής φύσης, όπως το άσθμα, η αλλεργική δερματίτιδα και οι αλλεργίες σε τρόφιμα, αλλά και με συστημικές ασθένειες, όπως οι καρδιοπάθειες, το μεταβολικό σύνδρομο, η αγκυλωτική σπονδυλίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο νεανικός διαβήτης, τα αυτοάνοσα νοσήματα, ο αυτισμός και ο καρκίνος. Η διαπερατότητα του εντερικού βλεννογόνου σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τροφικές δυσανεξίες. Όταν ένα άτομο εμφανίζει δυσανεξία σε πολλά τρόφιμα, είναι πολύ πιθανό να πάσχει από το σύνδρομο της αυξημένης εντερικής διαπερατότητας. Μελέτες όμως που αφορούν στην εξάλειψη τροφών στις οποίες υπάρχει δυσανεξία, ακόμη και για έξι μήνες, δεν έδειξαν αποτελεσματικότητα στη βελτίωση της αυξημένης διαπερατότητας. Φαίνεται ότι η αυξημένη διαπερατότητα είναι αυτή που προκαλεί τις αλλεργίες και τις δυσανεξίες σε τρόφιμα, και όχι το αντίθετο. Η λύση θα ήταν συνεπώς, η θεραπεία της διαπερατότητας, προκειμένου να επιλυθούν οι τροφικές δυσανεξίες.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Από όσα έχουμε δει μέχρι τώρα, θα πρέπει να παρέμβουμε σε δύο κύριες κατευθύνσεις:
- Αποκατάσταση της διαπερατότητας του βλεννογόνου και της ικανότητάς του να λειτουργεί ως γαστρεντερικός φραγμός
- Εξισορρόπηση της βακτηριακής χλωρίδας του πεπτικού συστήματος.
Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε σε αυτές τις δύο κατευθύνσεις για να πετύχουμε μια βέλτιστη εντερική υγεία.
Όσον αφορά τη διατροφή, θα πρέπει να:
- μειώσουμε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών
- να μειώσουμε την κατανάλωση υδατανθράκων και κατεργασμένων σακχάρων (ευνοούν την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων και μυκήτων, αλλοιώνοντας δραματικά την εντερική χλωρίδα)
- να καταναλώνουμε τρόφιμα που βρίσκονται όσο το δυνατόν πιο κοντά στη φυσική τους κατάσταση
- Η κατανάλωση λαχανικών, σε περίπτωση γαστρεντερικών προβλημάτων, θα πρέπει να ξεκινά σταδιακά, διότι οι ίνες που περιέχονται σε αυτά ευνοούν το βακτηριακό πολλαπλασιασμό τόσο των παθογόνων όσο και των ωφέλιμων μικροβίων. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να υπάρχει μια ισορροπία της εντερικής χλωρίδας, πριν από την αύξηση της κατανάλωσης λαχανικών. Ο χρόνος που απαιτείται ποικίλλει από άτομο σε άτομο και μπορεί να κυμαίνεται από μερικούς μήνες έως ενάμιση έτος.
- να πίνουμε 2-4 λίτρα νερό την ημέρα, ανάλογα με το σωματικό βάρος και την εποχή του έτους
- να αυξήσουμε την κατανάλωση τροφίμων που έχουν υποστεί ζύμωση (γάλα κεφίρ, γιαούρτι, τυρί, ναττό).
Προτεινόμενα συμπληρώματα
Ας δούμε τώρα ποια θα ήταν τα καλύτερα διατροφικά συμπληρώματα για την επίτευξη του βέλτιστου δυνατού επιπέδου υγείας για το μέσο άτομο:
- το αμινοξύ γλουταμίνη είναι κατά την άποψη μου η πιο αποτελεσματική ουσία για τη μείωση της εντερικής διαπερατότητας. Αυτή είναι ζωτικής σημασίας συστατικό για τα κύτταρα του εντερικού βλεννογόνου. Η πρόσληψη 2-5 γραμμαρίων γλουταμίνης κάθε βράδυ, βοηθά στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας των κυττάρων που αποτελούν τον εντερικό βλεννογόνο.
- τα προβιοτικά, καλής ποιότητας και σε επαρκή ποσότητα (πάνω από 100 δισεκατομμύρια βακτήρια ανά ημέρα και με το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ειδών), μπορούν να είναι ευεργετικά τόσο για την υγεία του πεπτικού συστήματος όσο και για τη γενική υγεία
- τα πεπτικά ένζυμα είναι μια κατηγορία συμπληρωμάτων με τεράστια οφέλη για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του εντέρου και τη βελτίωση της κατάστασης της υγείας μας
- μια πολυβιταμίνη, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά για να παρέχει τις απαραίτητες ουσίες για τη βέλτιστη δυνατή λειτουργία τόσο στα σωματικά κύτταρα όσο και στα ίδια τα γαστρεντερικά κύτταρα
- η βιταμίνη C, για την υποστήριξη της γαστρεντερικής κινητικότητας, μπορεί να είναι η πιο φυσική λύση σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας. Εάν λαμβάνονται δόσεις υψηλότερες από την ικανότητα απορρόφησης του εντέρου, το σώμα αποβάλλει την περιττή ποσότητα αυξάνοντας την ταχύτητα διέλευσης του εντερικού περιεχομένου. Η δόση που απαιτείται για την επίτευξη μιας καθαρτικής επίδρασης ποικίλλει ανάλογα με την ανάγκη του σώματος για βιταμίνη C: όσο περισσότερη χρειάζεται, τόσο περισσότερη απορροφά.
- το μαγνήσιο είναι επίσης σημαντικό για την υγεία των κυττάρων της πεπτικής οδού και με διάφορους τρόπους μπορεί επίσης, σε αυξημένες δόσεις να αυξήσει την εντερική κινητικότητα όπου αυτό είναι επιθυμητό
- η βιταμίνη E για την επανορθωτική δράση της. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε καταστάσεις χρόνιας φλεγμονής του πεπτικού συστήματος και ευνοεί την επούλωση του γαστρεντερικού βλεννογόνου
- η χρήση εκχυλισμάτων κανέλας, ρίγανης και φύλλων ελιάς, που έχουν αντισηπτική δράση στην παθογόνο εντερική χλωρίδα
- η κουρκουμίνη (Turmeric),έχει σημαντική αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ δρα επίσης, συμπληρωματικά και συνεργικά προς τη γλουταμίνη
- η χορήγηση ενός ισορροπημένου συμπληρώματος ωμέγα\3, ωμέγα\6 και ωμέγα\9 λιπαρών, μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση χρόνιων φλεγμονών και είναι απαραίτητη για το σχηματισμό υγειών κυτταρικών μεμβρανών.
Με μια σωστή διατροφή και τη λήψη των συμπληρωμάτων που αναφέρθηκαν παραπάνω, παρατηρούνται σημαντικές βελτιώσεις όχι μόνο στο πεπτικό σύστημα, αλλά σε ολόκληρο το σώμα. Αξιοποιώντας τα στοιχεία αυτής της ενότητας, είναι δυνατή η αποκατάσταση της φυσιολογικής γαστρεντερικής λειτουργίας σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να πετύχουν τη βέλτιστη λειτουργικότητα, αλλά με τη σωστή διατροφή και τη λήψη των κατάλληλων συμπληρωμάτων, είναι σχεδόν αδύνατο να αποτύχει κανείς.
